De luchthavenbrandweer van Schiphol viert dit jaar haar 70-jarig jubileum. En juist in dit feestjaar vervangt het korps zijn gehele vloot crashtenders voor vliegtuigbrandbestrijding door dertien nieuwe schuimblusvoertuigen XXL. Een indrukwekkend wagenpark, verspreid over drie kazernes, waarmee Brandweer Schiphol ruimschoots voldoet aan de responseisen op grond van de Europese luchtvaartregelgeving EASA.
Door Rob Jastrzebski
Die vliegtuigbrandbestrijdingstaak is de bestaansgrond voor het korps, maar door ook de basisbrandweerzorg in de terminals en andere gebouwen op het luchthaventerrein op zich te nemen, is het luchthavenkorps ook een onmisbare schakel in het waarborgen van de bedrijfscontinuïteit van de derde luchthaven van Europa.
Inhoudsopgave
–Categorie 10-luchthaven
–Binnen 45 seconden op weg
–Maatregelen
–Materiële vernieuwing
–Fluorvrij blusschuim
–Publiek-private brandweersamenwerking
–Eigen brandweerkazerne noodzakelijk
–24/7 brandweerzorg
–Business continuity
–Verder dan de overheidsbrandweer
–Afdeling Proactie, Preventie en Preparatie
Categorie 10-luchthaven
Schiphol is een zogenaamde ‘categorie 10-luchthaven’, de zwaarste categorie die de Europese luchtvaartregelgeving EASA kent. De categorie-indeling bepaalt welke maatregelen en voorzieningen een luchthaven moet treffen om de vliegveiligheid te waarborgen. Ook de paraatheid en slagkracht van de luchthavenbrandweer zijn verankerd in de EASA-eisen. Daarbij gaat het primair om de beschikbare hoeveelheid blusstof (water, schuim en poeder) en de responstijd in geval van een vliegtuigcrash of -brand.
Binnen 45 seconden op weg
De luchthavenbrandweer moet binnen 45 seconden na een alarmering op weg zijn naar de incidentlocatie en moet binnen drie minuten op elke plek op het banenstelsel een grote kerosinebrand kunnen blussen om de overlevingskansen van de passagiers te vergroten.
Op die eis is de organisatie van Brandweer Schiphol qua personeelssterkte en slagkracht gebaseerd. Op grond van de geografie en het banenstelsel van de luchthaven zijn de drie kazernes met in totaal dertien crashtenders strategisch gespreid over het bijna 2800 hectare grote luchthaventerrein.
Materiële vernieuwing
Dit jaar wordt het volledige wagenpark voor vliegtuigbrandbestrijding van Brandweer Schiphol vervangen. De huidige vloot Titan-crashtenders van de Amerikaanse fabrikant E-One dateert van 2003 en de voertuigen zijn technisch afgeschreven. Het Oostenrijkse Rosenbauer tekende voor de levering van het nieuwe wagenpark: dertien crashtenders van het type Panther. Voertuigen met indrukwekkende dimensies.
Kenmerken van de vierassige Panther 8×8:
- 14 meter lang
- 3.20 meter breed
- 48 ton in gewicht
- Tankinhoud van 13.000 liter water
- 1600 liter schuimvormend middel
- Een poederblusinstallatie met een capaciteit van 250 kilogram
- De pompcapaciteit bedraagt 9000 liter per minuut
- Telescopische blusarm
Een bijzonderheid aan de nieuwe voertuigen is dat ze zijn uitgerust met een telescopische blusarm, voorzien van een piercing tool. Daarmee kan bij brand in de cabine van buitenaf door de cabinewand heen worden geblust. Van de huidige serie E-One crashtenders waren slechts twee voertuigen uitgerust met een blusarm-piercing tool combinatie. Snelheid en wendbaarheid zijn essentiële functionele eisen om aan de strenge responseisen van de EASA te voldoen en die eigenschappen hebben de nieuwe voertuigen ondanks hun imposante volume. De Panther kan in 23 seconden accelereren van 0 naar 80 kilometer per uur.
Fluorvrij blusschuim
Tegelijk met het nieuwe wagenpark schakelt Brandweer Schiphol over op een nieuw type fluorvrij blusschuim, dat minder belastend is voor het milieu en de gezondheid. Een belangrijke stap, die werd genomen op basis van conclusies uit een onderzoek naar mogelijke alternatieven voor het sinds jaar en dag gebruikte fluorhoudende AFFF-schuim.
Tot eind 2019 volgen de brandweerlieden van Schiphol een uitgebreid trainingsprogramma om met de nieuwe voertuigen en het nieuwe schuimtype te leren werken. Begin 2020 gaan de nieuwe eenheden in dienst en wordt het oude wagenpark afgevoerd.
Publiek-private brandweersamenwerking
Brandweer Schiphol is een organisatie met bijzondere eigenschappen. Zo heeft het korps al sinds 2006 een convenant voor publiek-private brandweersamenwerking met de gemeente Haarlemmermeer. Gebouwenbrandbestrijding en overige hulpverleningstaken op luchthaventerreinen zijn formeel geen wettelijke verantwoordelijkheid voor de luchthavenbrandweer, maar voor de overheidsbrandweer van de gemeente Haarlemmermeer c.q. Veiligheidsregio Kennemerland.
Schiphol kan de vergelijking met een middelgrote stad goed doorstaan. Op het luchthaventerrein zijn circa 70.000 mensen werkzaam bij 500 verschillende bedrijven, er zijn veel zeer omvangrijke en zeer complexe gebouwen, waaronder het terminalcomplex en Schiphol Plaza. Vorig jaar verwerkte de luchthaven ruim 71 miljoen passagiers. Die enorme dynamiek en de complexiteit van gebouwen en infrastructuur zijn volgens Ritchie Trompert, manager Emergency Response van Schiphol Airport, valide argumenten voor de PPS-constructie inzake de brandweerzorg op het luchthaventerrein.
Ritchie Trompert: "Brandweer Schiphol is een hybride organisatie met wettelijke en gedelegeerde taken.”
Eigen brandweerkazerne noodzakelijk
“De gemeente Haarlemmermeer kwam tot de conclusie dat het voor een goede uitvoering van haar overheidsbrandweertaken op Schiphol eigenlijk noodzakelijk was om een eigen brandweerkazerne op het luchthaventerrein te vestigen, terwijl er al een professionele en parate brandweerorganisatie was, gebaseerd op de EASA-eisen. Daarom zijn we rond de tafel gegaan en zijn we gaan studeren op een plan voor publiek-private samenwerking.
Twee verschillende brandweerorganisaties op de luchthaven is onlogisch en inefficiënt. Bovendien kennen onze mensen het terrein en de gebouwen en alle specifieke risico’s en aandachtspunten als geen ander. De strekking van de PPS-overeenkomst is dat Brandweer Schiphol de overheidsbrandweertaken op het luchthaventerrein uitvoert in opdracht van de gemeente. Voor de uitvoering van deze brandweerzorg draagt de overheid bij in de exploitatiekosten.”
24/7 brandweerzorg
Brandweer Schiphol heeft haar organisatie zodanig ingericht dat 24/7 basisbrandweerzorg op het hele luchthaventerrein kan worden geleverd. Per dag zijn er 31 repressieve brandweerlieden in dienst waarbinnen een ploeg van zes man ‘dedicated’ paraat staat voor basisbrandweertaken met een tankautospuit. Bij een brandmelding in de terminal wordt op grond van het risicoprofiel uitgerukt met twee tankautospuiten, waarvoor dan een tweede ploeg uit de sterkte voor vliegtuigbrandbestrijding op de post Schiphol-Rijk wordt onttrokken.
Ritchie Trompert: “In zo’n geval worden de crashtenders van de overige posten op strategische locaties bij de start- en landingsbanen gepositioneerd, zodat we nog steeds aan de responseisen van de EASA kunnen voldoen in het onverhoopte geval van een luchtvaartincident. De statistieken laten overigens zien dat verreweg het meeste wordt uitgerukt voor basisbrandweerzorg in opdracht van de overheid. Op jaarbasis hebben we gemiddeld 1200 uitrukken, waarvan zo’n 60 luchtvaart gerelateerd.”
Business continuity
Brandweer Schiphol voert ook de bedrijfsbrandweertaak uit op het terrein van kerosineleverancier Airport Fuel Supply (AFS). De luchthaven als geheel heeft geen aanwijzing voor een verplichte bedrijfsbrandweer volgens artikel 31 van de Wet veiligheidsregio’s, maar AFS heeft die aanwijzing wel vanwege de opslag van grote hoeveelheden vliegtuigbrandstof op het terrein. AFS heeft geen eigen bedrijfsbrandweer, maar heeft die taak per overeenkomst uitbesteed aan Brandweer Schiphol. Daarnaast voert het luchthavenkorps ook nog de (vrijwillige) bedrijfsbrandweerzorg uit in de gebouwen en hangars van KLM en Transavia. Deze combinatie van taken maakt Brandweer Schiphol tot een hybride brandweerkorps met wettelijke en gedelegeerde taken.
Ritchie Trompert: “Met deze brede taakstelling dragen we niet alleen bij aan de persoonlijke veiligheid bij luchtvaartincidenten en de verlengde publieke brandweerzorg namens de gemeente, maar spelen we ook een grote rol bij het waarborgen van de business continuity van de luchthavenprocessen
Als onderdeel van de Schiphol Group zijn we doordrongen van het belang van het beheersen en bestrijden van alle incidenten die die continuïteit kunnen schaden. Een relatief kleine brand in de terminal of op een pier kan grote consequenties hebben op de afhandeling van passagiers. Hetzelfde geldt voor brand in een hangar of andere incidenten op het luchthaventerrein of in de periferie van Schiphol. Daarom rukken we bijvoorbeeld ook uit bij incidentmeldingen in de directe omgeving van Schiphol, waaronder het rijkswegennet, de Schipholtunnel in de A4 en de spoortunnel.
Verder dan de overheidsbrandweer
Ook incidenten op die belangrijke ontsluitingsroutes van de luchthaven kunnen directe of indirecte effecten hebben op de veiligheid en continuïteit van de luchthaven en op de passagiers- en goederenstromen. Met de extra focus op bedrijfscontinuïteit gaan we qua taakstelling verder dan de overheidsbrandweer.
Om adequaat op incidenten te kunnen reageren steken we veel tijd in gebieds- en objectkennis, zodat we exact weten wat specifieke objectrisico’s zijn en wat de actuele status van de gebouwde omgeving en de infrastructuur is. Belangrijk, omdat op de luchthaven continu vernieuwings- en bouwwerkzaamheden plaatsvinden. In de terminals en op de pieren kan de situatie van dag tot dag veranderen, met tijdelijke scheidingswanden en andere verkeersroutes.”
Afdeling Proactie, Preventie en Preparatie
Het waarborgen van persoonlijke veiligheid en business continuity is voor Schiphol ook de reden om een stevige eigen afdeling Proactie, Preventie en Preparatie in stand te houden. Die afdeling adviseert over de extra brandveiligheidseisen die Schiphol stelt bovenop de overheidseisen aan bouw- en verbouwplannen. Vanuit PPP wordt mede zorg gedragen voor de benodigde preventieve voorzieningen en afstemming van de repressieve dienst op die voorzieningen.
Vond je dit artikel interessant?
Abonneer je nu op de nieuwsbrief van Brandveilig.com en ontvang wekelijks relevante artikelen eenvoudig in je inbox. Mis dit niet!
