Woonzorglocatie Breezicht in IJmuiden, onderdeel van Zorgbalans, zat met een dilemma op brandveiligheidsgebied. De bouwkundige situatie van de tien etages hoge woontoren van de zorginstelling maakt een snelle ontruiming bij brand lastig, terwijl de BHV-capaciteit in de avond en nacht ook nog eens beperkt is.
Door Rob Jastrzebski
Zorgbalans vond een oplossing door 35 wooneenheden te voorzien van een mobiele watermistinstallatie. Daardoor krijgen beginnende branden geen kans en wordt het veiligheidsniveau van bewoners én bedrijfshulpverleners aanmerkelijk verhoogd.
Na een ontruimingsoefening in oktober kregen de BHV’ers van Breezicht een praktijkdemonstratie van het watermistsysteem Q-Fog; een verplaatsbare blusunit die onder hoge druk een fijne waternevel verspreidt in een ruimte waar een beginnende brand woedt.
Met een inhoud van 138 liter kan het apparaat circa 20 minuten spuiten en wordt een beginnende brand gesmoord en in vrijwel alle gevallen ook volledig geblust. De blusunit wordt automatisch geactiveerd door een combinatie van een rook- en warmtemelder, zodat het risico van ongewenste activering nihil is. De demonstratie, die minder dan een minuut duurde, maakte indruk op de BHV’ers en verzekerde de medewerkers ervan dat de nevelwolk in korte tijd een appartement volledig kan bestrijken.
Kwetsbare bewondersgroep
Twee jaar geleden liet Zorgbalans de locatie Breezicht volledig doorlichten op alle bouwkundige, installatietechnische en organisatorische aspecten van brandveiligheid. De ambitie: optimale brandveiligheid bieden voor alle aanwezigen in het gebouw. De directie realiseerde zich dat de wettelijke brandveiligheidseisen in het Bouwbesluit niet afdoende zijn voor de kwetsbare bewonersgroep; senioren met veelal beperkte mobiliteit en in meer of mindere mate een zwakke gezondheid.
Tijd kopen
“Het gebouw is daarom volledig up to date gebracht qua brandveiligheidsvoorzieningen, waaronder brandwerende scheidingen en kabel- en leidingdoorvoeren”, schetst Sebas Jellema, senior adviseur brandveiligheid van BJH Safety services, die Zorgbalans adviseert en begeleidt. “Het gebouw voldoet nu aan de eisen van het Bouwbesluit. Maar ontruiming blijft een uitdaging in de smalle woontoren, als alle bewoners via één trappenhuis naar beneden moeten. Aangezien volgens de brandveiligheidsvoorschriften de liften niet mogen worden gebruikt. ”
“Daarom hebben we nagedacht over een automatische blusinstallatie, die de brand vertraagt of dooft. Zo ‘kopen’ we extra tijd voor een veilige ontruiming. Een sprinklerinstallatie bleek vanwege de complexiteit en de hoge kosten geen optie; daarom hebben we ons georiënteerd op de mobiele watermist units. Die zijn eenvoudig te installeren, zonder dat een leidingnetwerk, pompvoorziening en een centrale bluswaterbuffer nodig zijn. Ze kunnen ook gemakkelijk worden verplaatst bij verandering van het risicoprofiel van bewoners.”
Meer handelingsperspectief BHV
“De watermist units zijn van grote betekenis voor het brandveiligheidsniveau van de bewoners en geven tegelijk de bedrijfshulpverlening veel meer handelingsperspectief”, beaamt Marcel van Megen, huismeester en tevens hoofd BHV van zorglocatie Breezicht. “Bij ontruimingsoefeningen spraken bedrijfshulpverleners regelmatig hun zorg uit over de mogelijkheden om bij een daadwerkelijke brand de woontoren snel en veilig te ontruimen.”
“De wenteltrappen zijn steil, de loopafstanden zijn groot en vanwege de beperkte mobiliteit van de bewoners is ontruiming dan ook een tijdrovende aangelegenheid. ‘Wat kunnen we eigenlijk uitrichten bij brand in de toren?’, was een veelgehoorde vraag. We hebben in totaal zo’n vijftig opgeleide BHV’ers in huis, maar in de avonduren en de nacht is die bezetting minder. Nu de blusunits ervoor zorgen dat een beginnende brand zich niet verder kan ontwikkelen of zelfs direct dooft, kunnen we ook op momenten met geringe BHV-capaciteit de veiligheid van de bewoners waarborgen.”
Factor tijd speelt minder een rol
Sebas Jellema voegt daaraan toe dat de factor tijd nu veel minder een rol speelt. Terwijl deze bij ontruiming in geval van brand altijd zo wordt benadrukt. “Bij een brand in een appartement in een gebouw met inpandige gangen is ontruiming altijd een race tegen de klok. Want als er eenmaal rook in de vluchtweg hangt, wordt de ontruiming sterk belemmerd. Zowel de bewoners als de BHV’ers lopene gevaar bedwelmd te raken.
Nu er een automatisch blussysteem is dat de brandontwikkeling en rookverspreiding tot een minimum beperkt, is er veel meer tijd om, gefaseerd, de wooneenheden rond het brandappartement te ontruimen en vervolgens de bovengelegen etages.”
Waarschijnlijk zal een situatie waarin het hele gebouw moet worden ontruimd zich niet meer zal voordoen
Jellema denkt zelfs dat een situatie waarin het hele gebouw moet worden ontruimd zich niet meer zal voordoen, omdat er nauwelijks rookverspreiding is. Daarmee ontstaat een nieuwe situatie voor de bedrijfshulpverleners. Die zijn opgeleid en gedrild om nooit een brandend appartement in te gaan vanwege de eigen veiligheid.
Jellema: “Dat is best een dilemma als je voor de deur staat waar de rook door de kieren komt, terwijl je binnen iemand om hulp hoort roepen. Met deze blusvoorziening blijven de brand en de vrijkomende rook echter zo beperkt dat ook een BHV’er zonder beschermende uitrusting nog veilig naar binnen kan om de bewoner eruit te halen. Het bedrijfsnoodplan en ontruimingsplan worden dan ook aangepast op de aanwezigheid van de blusunits.”
Waarborg zorgcontinuïteit
De snelle activering van de blusunits bieden de zorginstelling ook voordeel in termen van zorg- en bedrijfscontinuïteit. Willem Nater, leverancier van de Q-Fog units, benadrukt het grote brandonderdrukkende effect met relatief weinig water. Resultaat: minder brand- en rookschade en ook minder restschade, zodat het zorgproces nauwelijks merkbare hinder ondervindt na een brand.
Die brand werd direct door de watermist unit gedoofd en na twee uur schoonmaakwerk kon de kamer alweer worden gebruikt
Nater: “Binnen Europa zijn momenteel al zo’n 1600 watermist units operationeel, vooral in zorg- en woonzorglocaties met bewoners met een hoog risicoprofiel, zoals GGZ-instellingen. Er zijn al ettelijke praktijksituaties geweest waarin de blusunits hun meerwaarde voor het veiligheidsniveau hebben bewezen. Eén zorginstelling kon goed het verschil duiden van de situatie vóór en na aanschaf van de blusunits. Een bewoner had brand gesticht in zijn appartement, met ontruiming en grote brandschade tot gevolg. Een deel van de instelling was maanden buiten gebruik wegens herstelwerkzaamheden. Nadat de Q-Fog unit was geïnstalleerd, stichtte de betreffende bewoner opnieuw band in zijn kamer. Die brand werd direct door de watermist unit gedoofd en na twee uur schoonmaakwerk kon de kamer alweer worden gebruikt.”
Met de plaatsing van de watermistunits in zorglocatie Breezicht is begin oktober een begin gemaakt. Vóór eind dit jaar zijn alle 35 units geïnstalleerd in de wooneenheden van de vierde tot en met de negende etage. De directie van Zorgbalans heeft met die investering invulling gegeven aan de visie: ‘goede zorg is brandveilige zorg’.
Lees ook
– Producten voor meer brandveiligheid in de zorg
– IFV en brandweer pleiten voor brandveiligheid in seniorencomplexen
– Verbeteren brandveiligheid seniorencomplex is complex
Volg Brandveilig op LinkedIn