Verruiming van regelgeving in de afgelopen jaren heeft gezorgd voor meer ruimte voor ondernemen en dus ook meer eigen verantwoordelijkheid. Maar ook al voldoet de ondernemer aan de regels, daarmee is niet automatisch sprake van een brandveilig gebouw. Wat is de taak van de brandweer, de verzekeraar en de ondernemer zelf?

Door: Betty Rombout

De wettelijke regels gaan vooral over veilig kunnen vluchten bij brand. De brandweer richt zich bij het bestrijden van brand met name op het voorkomen van uitbreiding naar naastgelegen gebouwen of compartimenten. Het volledig afbranden van een bedrijfsgebouw is in veel gevallen een voorspelbare afloop van een brand. Dit risico wordt door ondernemingen onderschat. Uit cijfers van het NIVRE (Nederlands Instituut van Register Experts) blijkt dat jaarlijks negentig tot honderd bedrijven worden getroffen door brand met een schade van meer dan een miljoen euro. De totale schadelast van bedrijfsbranden schommelt tussen de 350 en 450 miljoen euro per jaar. In sommige sectoren worden de risico’s zo groot, dat het steeds moeilijker is om hier tegen te verzekeren. En ook al keert de verzekering de verzekerde schade op tijd uit, veel bedrijven komen een grote brand niet te boven. Met een faillissement als gevolg.

Risicomanagement

In juni jl. bracht het Platform Brand – een samenwerking tussen Verbond van Verzekeraars en Brandweer Nederland – een gezamenlijke visie uit op brandveilig ondernemen. Een visie die de komende tijd uitgezet wordt via de diverse kanalen van de twee partijen, alsook verspreid wordt onder stakeholders. Daarnaast zal er contact zijn met de Kamer van Koophandel (KvK) over het opnemen van ‘veilig ondernemen’ in het starterspakket.

In deze visie staat onder meer dat ondernemers de gevolgen van een brand fors blijken te onderschatten. Risicomanagement is voor ondernemers daarom essentieel. De eerste stap is om als ondernemer te weten welke risico’s er zijn en de vraag stellen: ‘Ben ik bereid en in staat om deze risico’s te dragen?’ De ondernemer moet hierbij niet alleen denken aan de kans op brand, maar ook aan de mogelijke afloop. Is dat een aanvaardbare situatie? Een brand kan op verschillende manieren impact hebben. Brand is gevaarlijke voor aanwezige personen, het veroorzaakt schade aan het gebouw en kan gevolgen hebben voor de omgeving en het milieu. Denk aan lekkende stoffen, giftige dampen en asbest. Vaak is een ondernemer hiervoor aansprakelijk. Ook zorgt brand voor bedrijfsonderbreking; stilliggende productie betekent omzetverlies, terwijl de lasten wel doorlopen. En wat te denken van contractuele boetes door leveringsproblemen of het wegblijven van bestaande klanten?

“Het is niet de taak van de brandweer om een oordeel te vormen over mogelijke schade aan gebouw, inventaris, opslag, aansprakelijkheid en de bedrijfscontinuïteit

Veelal denkt de ondernemer: ‘de brandweer heeft het goedgekeurd’. Inderdaad, deze instantie controleert op brandveiligheid, waarbij hoofdzakelijk gelet wordt op het meest waardevolle van de onderneming; de veiligheid van personen. Het Bouwbesluit is hierbij leidend. De brandweer kijkt naast vluchtwegen naar brandpreventieve en –vertragende maatregelen, maar het is niet haar taak om een oordeel te vormen over de mogelijke schade aan het gebouw, inventaris, opslag, aansprakelijkheid en de bedrijfscontinuïteit.

De ondernemer aan zet

In zeker een op de tien bedrijfsbranden is de oorzaak onachtzaamheid bij brandgevaarlijke werkzaamheden, brandstichting, slecht aangelegde elektrische installatie etcetera. De site www.checklistbrand.nl – opgesteld door het Verbond van Verzekeraars in samenwerking met Brandweer Nederland, VNO/NCW en MKB Nederland – is een handig hulpmiddel voor de ondernemer om per bedrijfsgroep te checken hoe brand kan worden voorkomen.

Naast het technisch goed op orde hebben van zaken, is het voor een ondernemer belangrijk de veiligheidsprocessen goed in te richten. Oftewel, duidelijke afspraken maken over orde en netheid in het bedrijf. Het vermijden van onveilige situaties, interne controles, vroegtijdige signalering en continue bereikbaarheid in geval van een incident zijn tevens punten van aandacht.

En om de schade bij een brand zoveel mogelijk te beperken, is het van belang dat de brandweer tijdwinst krijgt. De brand moet dus vertraagd worden. Hierbij valt te denken aan compartimenten en onbrandbare isolatie. Een brandmeldinstallatie kan de reactietijd versnellen, net als een goed toegankelijke bluswatervoorziening zoals een brandput.

De verzekeraar aan zet

Laura van Lingen is woordvoerder bij Nationale Nederlanden, ze onderschrijft de visie van het Platform Brand en benadrukt: “Ondernemers kunnen zelf veel doen om brand te voorkomen. Denk aan het keuren van elektrische installaties, blusmiddelen, blusapparaten en brandslanghaspels. Afval/emballage buiten/tegen het gebouw zetten dient vermeden te worden. Overall dienen ondernemers zich bewust te zijn van de risico’s en is het oefenen met brandblusapparaten essentieel.”

“Het oefenen met brandblusapparaten is essentieel

Voorafgaand aan het afsluiten van een verzekering – onder andere vastgoedverzekering, inventaris- en goederenverzekering, bedrijfsschadeverzekering – geeft Nationale Nederlanden tijdens een inspectie de ondernemer advies over brandveiligheid. “Voor verschillende schadeoorzaken kennen we tevens zogenaamde preventiekaarten, die de ondernemer kan raadplegen”, aldus Van Lingen.

Woordvoerder Marijke Peijnenburg van Delta Lloyd: “We vinden preventie heel belangrijk en helpen ondernemers inzicht te krijgen in de risico’s. Hiervoor hebben wij een risicoscan ontwikkeld. Met deze scan weet de ondernemer precies welke risico’s het bedrijf mogelijk loopt. Vervolgens geven wij tips en adviezen over hoe risico’s te beperken en welke preventiemaatregelen te nemen.”

Praktische preventietips voor ondernemers (Delta Lloyd)

Voorkom brandstichting

Plaats een goed hekwerk om het terrein en zorg voor voldoende verlichting. Plaats geen brandbare materialen vlakbij gebouwen over tegen een hek. Beveilig het gebouw met een alarmsysteem.

Neem goede voorzorgsmaatregelen bij brandgevaarlijke werkzaamheden

Gebruik het formulier brandgevaarlijke werkzaamheden (Delta Lloyd) en laat dit door opdrachtgever en uitvoerder ondertekenen. Verwijder brandbare materialen in de directe omgeving van de werkplek of bedek deze brandwerend. Zorg voor voldoende blusmiddelen binnen handbereik. Laat toezicht houden op het ontstaan van brand, tot een uur na beëindiging van de werkzaamheden.