De Expertgroep Tunnelveiligheid, onder voorzitterschap van prof. dr. Ira Helsloot, heeft onderzoek gedaan naar mogelijkheden om te komen tot meer tunnelveiligheid op het Nederlandse spoorwegnet. De expertgroep stelt voor om onorthodoxe maatregelen te treffen die de tunnelveiligheid op het Nederlandse spoorwegnet moet vergroten.
FNV Spoor luidt al jaren de noodklok waar het gaat om spoorveiligheid. In 2002 lanceerde de bond een uitgebreide campagne onder de titel ‘Onveiligheid spoort niet’. De actie ging gepaard met de presentatie van een Roodboek met een opsomming van misstanden én aanbevelingen om te komen tot verbeteringen. Een paar jaar later volgde een tweede campagne, het ‘Deltaplan veilige spoorwegen’, gevolgd door een derde in 2006 die de naam ‘Door het oog van de naald’ mee kreeg. Niemand wist toen nog welk een voorspellende waarde deze laatstgenoemde veiligheidscampagne in zijn naam meedroeg.
Op donderdag 2 juli 2009 deed zich een brand voor in de Schipholtunnel. Althans, er ontstond steeds meer rook en de seinen en wissels deden het daardoor niet meer. Alle ingrediënten waren aanwezig voor een ware ramp met vele mogelijke slachtoffers, maar het liep gelukkig af met een sisser. Het vuur doofde vanzelf.
De Expertgroep Tunnelveiligheid verkend nu een aantal maatregelen om te komen tot meer tunnelveiligheid op het Nederlandse spoorwegnet. FNV Spoor juicht vooral de voorstellen toe waarin wordt gepleit om in geval van een calamiteit in een treintunnel desgewenst door rood sein te mogen rijden, en om de vereiste bevoegdheden gedurende de eerste tien minuten bij het rijdend personeel ter plaatse te leggen.
Al eerder werd bekend dat de expertgroep was aangelopen tegen opvallende bestaande maar weinig effectieve afspraken en protocollen, zoals het automatisme om in geval van brand direct de elektriciteit van de bovenleidingen te halen. Hierdoor kan een in een tunnel gestrande trein geen kant meer uit, wat de veiligheid niet bepaald ten goede komt. Overigens heeft ProRail vooruitlopend op de definitieve aanbevelingen deze matregel die volgens Helsloot “aantoonbaar niet werkt” onlangs geschrapt.
Vakbondsbestuurder Roel Berghuis kan zich goed vinden in de conclusie dat we in Nederland beschikken over fantastische rapporten waarmee de aanpak keurig is dichtgetimmerd, maar in de praktijk weinig tot niets mee kunnen omdat ze voorbij gaan aan wat de praktijk werkelijk vraagt. Berghuis: “De aanpak is te veel gericht op verbetering van de professionele hulpverlening, terwijl in geval van een calamiteit de eerste tien minuten de allerbelangrijkste zijn. Dan is de hulpverlening vaak nog niet eens onderweg. Daarom is het goed de handelingsbevoegdheid in eerste instantie bij het rijdend personeel te leggen. Zij spelen immers een belangrijke rol bij zelfredzaamheid. Het is vragen om problemen wanneer je in protocollen voorschrijft dat zij eerst over drie schijven toestemming moeten vragen voor hun optreden.”
Bron: FNV Bondgenoten
