In de vroege ochtend van woensdag 14 juni 2017 brak brand uit in de Grenfell Tower in Londen. Binnen een kwartier stond vrijwel de gehele flat met 120 appartementen in brand, met als gevolg tientallen dodelijke slachtoffers.
Al snel werd de vraag gesteld of dit bij ons in Nederland ook kan gebeuren en werd door sommigen deze vraag volmondig met ja beantwoord. Zelfs de roep om een nationaal onderzoek naar de brandveiligheid in Nederland kwam naar boven. Het antwoord op de vraag of een dergelijke brand bij ons ook kan gebeuren, is echter wel genuanceerder.
Brandbare gevelbekleding
We weten inmiddels dat de gevelbekleding een belangrijke rol heeft gespeeld bij de snelle branduitbreiding. Maar dat verklaart nog niet volledig waarom er onvoldoende tijd was om het gebouw te ontvluchten en waarom de brandweer het gebouw nauwelijks kon betreden. Er was dus meer niet in orde dan alleen een brandbare gevel. Zonder te weten wat er allemaal mis was waardoor de brand zich zo snel kon uitbreiden en zoveel slachtoffers kon maken, kan nooit gesteld worden dat dit zomaar bij ons ook kan gebeuren.
Zeg nooit nooit
We kunnen op dit ogenblik alleen het scenario dat zich in de Grenfell Tower heeft voltrokken toetsen aan de brandveiligheidsregels zoals die in Nederland gelden. Dan kunnen we onder meer al constateren dat de toegepaste gevelbekleding in Nederland niet mag worden gebruikt en dat de vluchtroute zoals die in de toren in Londen aanwezig was, bij ons aan strengere brand- en rookwerende eisen dient te voldoen. Een dergelijke brand zou bij ons dus niet kunnen voorkomen. Maar zeg nooit nooit! Bouwers en gebouweigenaren voldoen niet altijd aan hun plicht om voor een brandveilig gebouw te zorgen. En de overheid kan niet alles controleren. Maar er is zeker geen reden om nu ineens de woongebouwen in Nederland als brandgevaarlijk te beschouwen.
Brandveiligheid in Nederland
Het systeem van brandveiligheid dat wij in Nederland hanteren, brandpreventieregels in combinatie met voorlichting over het voorkomen van brand en hoe te handelen bij brand, en met een brandbestrijdingsorganisatie als vangnet, werpt ook zijn vruchten af. Het aantal mensen dat jaarlijks bij brand omkomt of gewond raakt, is sinds ruim 50 jaar niet zo laag en het aantal is in vergelijking met andere landen zelfs erg laag te noemen. De laatste brand waarbij veel slachtoffers vielen, was de Schipholbrand in 2005. Dat is alweer bijna 12 jaar geleden. Zo’n lange periode zonder een brand met veel slachtoffers is tenminste de laatste 50 jaar niet voorgekomen.
Hiaten in wetgeving
Dat betekent niet dat we ons geen zorgen hoeven te maken. Er zitten in genoemd systeem hiaten die gedicht zouden moeten worden. Want al zijn de cijfers niet onrustbarend, als we op een simpele wijze meer leed kunnen voorkomen, moeten we dat niet nalaten. Zo weten we dat branden waarbij banken en matrassen betrokken zijn, vaak leiden tot dodelijke slachtoffers. En dat rookmelders eigenlijk verplicht zouden moeten zijn in alle woningen, dus niet alleen in nieuwbouwwoningen. En dat in sommige woongebouwen de toegestane vluchtwegen op het randje zitten van wat uit het oogpunt van veilig vluchten nog acceptabel is. Om maar enkele van de grootste hiaten te noemen.
Investeren in brandveiligheid
Maar de maatschappij staat natuurlijk niet stil. Nieuwe bouwwijzen, nieuwe energievormen en een vergrijzende bevolking, om maar enkele voorbeelden te noemen, zullen de brandveiligheid negatief beïnvloeden als we er niets tegenoverstellen. Het voorkomen en beperken van (ernstige) branden is dus een zaak van veel energie steken in het heden en vooruitkijken naar de toekomst. Zodat tijdig ingespeeld kan worden op nieuwe ontwikkelingen die de brandveiligheid bedreigen. Alleen dan kunnen we er in Nederland voor blijven zorgen dat wij niet onze eigen Grenfell Towers krijgen.
René Hagen is lector brandpreventie bij het Instituut Fysieke Veiligheid (IFV)
een torenflat van 12 verdiepingen, 50 appartementen, een vluchttrappenhuis aan de zuidzijde.
een droge waterstandpijp voor aansluiting van brandslagen van de brandweer aan wezig.
In het gehele gebouw is niet een brandhaspel aanwezig noch een handblusser in de vorm van schuim-en/of co2.
Het gebouw is na 1994 gebouwd en in 2002 opgeleverd.
Zijn brandslaghaspels en/of schuimblussers verplicht i.v.m.bouwbesluit 2012
In afwachting op uew reactie.
Wanneer er alleen sprake is van woningen (woonfunctie), dan zijn brandslanghaspels en draagbare blustoestellen conform Bouwbesluit 2012 niet vereist. De artikelen 6.28 (brandslanghaspels) en 6.31 (blustoestellen) worden namelijk niet aangestuurd voor een woonfunctie (aansturingstabel 6.27).
Ik denk dat ook dat de doorvoeringen van o.a kunstig standleidingen en afzuiging keukens mede verantwoordelijk zijn voor een snelle rookuitbreiding. In de meeste gevallen zijn ook de benodigde gaten groter.
Als bekent is dat “branden waarbij banken en matrassen betrokken zijn, vaak leiden tot dodelijke slachtoffers”. Dan hebben we het volgens mij in de meeste gevallen over slachtoffers in de ruimte waar de brand uitbreekt. Het betreft mijnsinziens dan veelal smeulbranden die veel rook veroorzaken. Ik betwijfel of het plaatsen van rookmelders iets gaat veranderen aan het aantal slachtoffers. Al ben ik zeker een voorstander van het plaatsen voldoende rookmelders in elk woonhuis.
Ik denk dat de wetgeving hier op zou moeten inspringen en het bij wet verplicht moet worden dat banken en matrassen standaard brandvertragend moeten zijn en beperkte rookontwikkeling mogen hebben. Dit is in veel van de ons omringende landen al bij wet geregeld. Dan doe je constructief iets aan een probleem dat al jaren bekent is maar waar de wetgever tot nu to niets mee gedaan heeft.
Je voorkomt dan dat het probleem ontstaat i.p.v. maatregelen te bedenken om het probleem op te lossen.
Je zult alleen een goede afweging moeten maken tussen de minimale(?) verhoging van de brandveiligheid (want we doen het al erg goed blijkbaar dus hoeveel winst kun je nog halen?) en de milieubelasting en wellicht risico op allergieën door brandvertragende (rookbeperkende??) middelen toe te voegen. Milieubelasting lijkt misschien geen argument als je het tegen mensenlevens afweegt, maar verslechtering van het milieu kan op termijn ook tot slachtoffers leiden, en misschien wel veel meer dan de brandslachtoffers, denk aan milieurampen, invloed op klimaat, opstapeling van chemische stoffen in menselijk lichaam met gevolgen voor levensverwachting enz. Dus uiteindelijk gaat het daar ook om mensenlevens.