RWA-installatie heeft toegevoegde waarde

Sinds enige tijd acteert Brandweer Nederland op basis van de zogeheten brandweerdoctrine. In deze doctrine is de manier waarop de brandweer haar taken uitvoert maar ook het hoe en waarom omschreven. Een RWA-installatie speelt hierbij een belangrijke rol.

“In de brandweerdoctrine verwoordt de Nederlandse brandweer de fundamentele, gezamenlijke uitgangspunten voor het handelen van de brandweer bij het voorkomen en bestrijden van incidenten. Het is de theorie achter het brandweervak, die is opgedaan door onderzoek en analyse van praktijkervaring.” (Bron: Kwadrantenmodel voor gebouwbrandbestrijding, versie 2.0 november 2014.)

Binnen de doctrine worden drie niveaus onderscheiden, te weten:

1. de strategische doctrine;
2. de tactische doctrine;
3. de operationele doctrine.

Als specialist op het gebied van rookbeheersingssystemen wil ik graag nader ingaan op de tactische doctrine. Onderdeel van deze doctrine is het kwadrantenmodel. Dit model helpt in de ontwerp- en planningsfase maar zeker ook tijdens het bestrijden van een brand om keuzes te maken.

Het kwadrantenmodel beschrijft de volgende vier inzettactieken:

1. defensieve buiteninzet;
2. offensieve buiteninzet;
3. defensieve binneninzet;
4. offensieve binneninzet.

Inzettactieken

De keuze voor een defensieve buiteninzet wordt gemaakt bij een brand in een gebouw waar het niet mogelijk lijkt de brand te bestrijden. Het brandweerpersoneel wordt ingezet buiten het gebouw. De bestrijders bevinden zich buiten de valschaduw van het gebouw (het gebouw kan niet op hen vallen).

Bij de offensieve buiteninzet is sprake van brandweerpersoneel binnen de valschaduw van het gebouw (de constructieve integriteit van het gebouw wordt voldoende veilig geacht). Deze inzet kan een eerste stap zijn naar een defensieve of offensieve binneninzet.

Bij de defensieve binneninzet is er sprake van brandweerpersoneel in het gebouw in een compartiment waarvan de constructie nog intact is maar zeker niet in het brandcompartiment waar de brand zich bevindt. De defensieve binneninzet is altijd voorbereidend op de offensieve binneninzet.

Bij de offensieve binneninzet is sprake van brandweerpersoneel in het brandende brandcompartiment ten behoeve van het redden van het gebouw en van mensen.

Succes RWA-installatie valt of staat met een juist ontwerp en juiste installatie

Gedimensioneerde RWA

Buiten het gegeven dat een goed gedimensioneerde RWA-installatie een grote bijdrage levert aan veilig vluchten uit het brandende maar ook naastgelegen brandcompartiment, durven wij te stellen dat de aanwezigheid van deze RWA-installatie ingrijpt in alle kwadranten van de brandweerinzet. De voordelen op een rij:

• Lagere rooklaagtemperaturen waardoor secundaire brandhaarden ten gevolge van verspreiding van hete rookgassen worden voorkomen.
• Uitstel van het flash-over-moment of zelfs het voorkomen ervan.
• Uitstel van het moment van bezwijken van de draagconstructie van het bouwwerk of zelfs voorkomen van het bezwijken ervan (bijvoorbeeld door de rooklaagtemperatuur beneden de verwekingstemperatuur van staal te houden).
• Vertragen of voorkomen van brandoverslag vanuit het brandend compartiment.
• Voorkomen van een backdraft en het beperken van rookgasexplosies.
• Beter en langer zicht op de brandhaard en lagere stralingsintensiteit uit de rooklaag waardoor een effectievere benadering van de brandhaard mogelijk is.
• Eerder nablussen en nazorg mogelijk omdat rook uit de ruimte wordt afgevoerd en er eerder zicht is.

Dit kan worden gerelateerd aan de afzonderlijke kwadranten van binnen naar buiten gezien:

Offensieve binneninzet

Een langere en veiligere situatie teneinde de binneninzet te kunnen uitvoeren.

Defensieve binneninzet

Als er ook sprake is van een RWA in het niet met brand belaste compartiment zal in dit compartiment gedurende het gehele brandverloop sprake zijn van betere en veiligere ruimtecondities om de defensieve binneninzet uit te voeren. Er kan daardoor ook sneller worden overgegaan tot een offensieve binneninzet (indien nog mogelijk).

Offensieve buiteninzet

Flashover wordt voorkomen of uitgesteld, backdraft wordt voorkomen, het bezwijken van de draagconstructie van het bouwwerk wordt voorkomen of uitgesteld: er kan veilig in de slagschaduw van het object worden gewerkt.

Defensieve buiteninzet

Doordat een flash-over wordt uitgesteld of voorkomen is de kans op brandoverslag naar de omgeving van het brandende compartiment kleiner of wordt deze vertraagd. Daardoor krijgt de brandweer meer tijd om mensen in de omgeving in veiligheid te brengen. Dankzij de RWA-installatie wordt het bezwijken van de draagconstructie voorkomen of vertraagd en kan er direct in de slagschaduw worden begonnen met het bluswerk. Door het afvoeren van hete rookgassen via het dak en het aanvoeren van verse lucht via gevels, draait de horizontale verspreiding van rookgassen om. In plaats van verspreiding van rookgassen naar buiten en de omliggende ruimten (immers: hete lucht veroorzaakt een overdruk waardoor rookgassen uit de brandruimte worden ‘geperst’), komen de hete rookgassen, die eventueel nog tot ontbranding kunnen komen, de brandweer niet tegemoet. Voorts: door vanaf het ontstaan van brand hete rookgassen af te voeren, zullen veel minder onverbrande rookgassen zich in het gebouw ophopen (opmerking: rookgassen die in contact komen met zuurstof kunnen door verdere opwarming of door ontsteking plotseling tot ontbranding komen). Daarmee bevordert de RWA-installatie de veiligheid van de ingezette brandweermensen.

Lage drukslang

Het mag duidelijk zijn dat de hierboven genoemde positieve effecten alleen gerealiseerd kunnen worden met een juist ontwerp en juiste installatie van een RWA- systeem. Men dient daarbij te beseffen dat een RWA-systeem, dat gericht is op ondersteuning van de brandweerinzet, ontworpen wordt op een zekere brandgrootte dan wel brandvermogen en voor een specifiek doel; een doel dat in het ontwerp (plan van eisen) beschreven moet zijn. Als het doel is om een offensieve binneninzet te ondersteunen, wordt de RWA-installatie ontworpen op een brandgrootte en brandvermogen dat nog net met een offensieve binneninzet met een lagedrukslang beheerst kan worden.

Automatisch blussysteem

Voor gebouwen waar snelle tot ultrasnelle uitbreiding van de brand verwacht kan worden, zoals een brand in stellingen van een magazijn met hoog opgestapelde goederen, kan de RWA-installatie niet meer presteren zoals normaliter verwacht mag worden. Daarvoor is een automatisch blussysteem een beter alternatief. Maar juist de combinatie van deze blussystemen bij een te verwachten snelle of ultrasnelle branduitbreiding, met een adequate rookbeheersing geeft belangrijke voordelen. Namelijk het mogelijk sneller aanspreken van het automatisch blussysteem en beter zicht in de brandruimte tijdens het automatisch blussen en daarna. Daarmee schept deze combinatie, behalve betere vluchtcondities, ook betere en veiligere condities voor een brandweerinzet voor het nablussen en de nazorg.

Statistieken

Uit statistieken blijkt dat slechts een klein percentage branden daadwerkelijk uitgroeit tot een compartimentsbrand. Veel branden blijven beperkt tot een object of een ruimte. RWA-systemen die niet geschikt zijn voor een snelle of ultrasnelle brand, zullen zeer waarschijnlijk wel positief bijdragen aan bestrijding van kleinere branden, die statistisch gezien veel vaker voorkomen.

Conclusie

Mijn conclusie is dan ook dat binnen alle kwadranten een RWA-installatie een nadrukkelijke toegevoegde waarde heeft. Voorts dient opgemerkt te worden dat bij een goed gedimensioneerde RWA-installatie er altijd sprake is van een branddetectiesysteem met rechtstreekse doormelding naar de brandweer. Dit moet niet vergeten worden. Los van de toegevoegde waarde van een RWA-installatie wordt al heel veel waardevolle tijd gewonnen door een snelle en automatische alarmering van de brandweer.

Een voorspoedige inzet door de brandweer leidt voorts tot behoud van gebouwdelen of zelfs het gehele gebouw. Er is minder bluswater nodig, het milieu wordt minder belast, er gaan minder goederen en materialen verloren, branden leiden minder snel tot een faillissement van het betrokken bedrijf. Dus niet alleen in relatie tot veiligheid maar ook in relatie tot duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen biedt de aanwezigheid van een goed gedimensioneerde en onderhouden RWA-installatie een nadrukkelijk toegevoegde waarde.

Stan Veldpaus is projectadviseur rookbeheersingssystemen bij Colt International en penvoerder voor de BBN-productwerkgroep RWA.