Gebouwen moeten brandveilig worden gebruikt. Hiervoor gelden landelijke regels die zijn vastgelegd in het Bouwbesluit 2012. Moeten we deze eisen strikt volgen en/of is een ‘op maat’ brandveiligheidsplan effectiever én goedkoper? We spreken met Danny Ruytenbeek, adviseur Brandveiligheid bij Nieman Raadgevende Ingenieurs.
“Vergelijk de eisen brandveiligheid bouwbesluit met een APK-keuring voor de auto”, zegt Danny Rutyenbeek, als we hem vragen wat de betekenis is van de regels in het Bouwbesluit 2012 waarmee een gebouw brandveilig kan worden gerealiseerd. “Stel de gebouweigenaar/ gebruiker verdeelt het gebouw in brandcompartimenten van 1.000 vierkante meter met er omheen een ‘schilletje van 60 minuten’ en hij zorgt voor voldoende vierkante meters aan glas voor lichtdoorlating – ik chargeer even – dan heeft hij een gebouw waarvan de minister zegt: ‘Het voldoet aan de minimale kwaliteitseisen. Oftewel, de APK-keuring is binnen, hij mag ‘de weg op’.”
Eisen brandveiligheid bouwbesluit werken rechtstreeks
De regels in het Bouwbesluit ten aanzien van (brand)veiligheid hebben een rechtstreekse werking. Bij gebruik van het bouwwerk moet er aan worden voldaan zonder dat de gemeente of brandweer daar eerst op moet wijzen. Het is dus een wettelijke verplichting. Wanneer de gebouweigenaar/gebruiker verzaakt, is hij in overtreding. Voor alle duidelijkheid, het Bouwbesluit maakt qua (brand)veiligheidseisen een onderscheid tussen nieuwbouw, bestaande bouw en verbouw. “De eisen voor bestaande gebouwen zijn lichter dan die voor bijvoorbeeld nieuwbouw. Dit om het hergebruik en transformatie van de bestaande gebouwvoorraad financieel rendabel te houden”, aldus Ruytenbeek.
Het Bouwbesluit legt een basis voor de brandveiligheid
Het Bouwbesluit 2012 legt dus een basis voor de (brand)veiligheid van gebouwen. Concreet gezien, over wat voor eisen hebben we het dan? Ruytenbeek: “In hoofdstuk twee tot en met zes is daar het meeste over te vinden. Hoofdstuk twee gaat over veiligheid. Een voorbeeld? ‘Hoe stevig moet de constructie zijn?’ Het is niet de bedoeling dat iemand bijvoorbeeld door een hekje van een balkon valt. Het derde hoofdstuk gaat over met name gezondheidsaspecten, zoals daglichtvoorziening, geluidwering en ventilatie. Het volgende hoofdstuk gaat over technische voorschriften uit het oogpunt van bruikbaarheid. Het behandelt vragen als: ‘Hoeveel verblijfsruimten of toiletruimten moet een gebouw hebben?’. De Energieprestatie (EPC) komt terug in hoofdstuk vijf. Hoofdstuk zes tot slot, gaat over (brandveiligheid)installaties. ‘Hoeveel brandslanghaspels zijn vereist?’ En: ‘Hoe zit het met rookmelders in woningen?’. Om maar wat voorbeelden te noemen.”
De ‘vaste set eisen’ zijn niet voor alle gebouwen geschikt
Volgens Ruytenbeek zijn de eisen brandveiligheid Bouwbesluit te algemeen beschreven. “Het betreft een vaste set van eisen waarmee een gebouw goed (brand)veilig te maken is. Maar, de eisen zijn niet geschikt voor alle gebouwen. Neem een grote loods op een industrieterrein als voorbeeld; een hoog magazijn met gerobotiseerde ‘pickers’ die op commando goederen uit een rek trekken. Het is dan niet handig als daar elke 1.000 vierkante meter een brandscheiding tussen staat.”
Ruytenbeek: “De eis van verdeling in brandcompartimenten van 1.000 vierkante meter kan ook te ‘overdreven’ zijn. Staat de loods op de hei met geen enkel gebouw er omheen, dan heeft onderverdeling in 1.000 vierkante meter compartimenten geen zin. Het is ook niet verplicht, want de doelstelling brandveiligheid van de minister is, dat mensen veilig moeten kunnen vluchten en dat de brand niet mag uitslaan naar andere gebouwen. Welnu, in het gebouw zijn geen mensen en het staat ver weg van andere bouwwerken.”
Het Bouwbesluit legt een wettelijke basis
Dat het Bouwbesluit ‘slechts’ een wettelijke basis vormt voor de brandveiligheid van een gebouw, blijkt volgens Ruytenbeek ook uit het feit dat er bij brand geen rekening wordt gehouden met bijvoorbeeld de bedrijfscontinuïteit.”
Het werkveld gebruikt NEN-normen
Om te bepalen of een gebouweigenaar/gebruiker voldoet aan de in de wet verplicht gestelde eisen omtrent (brand)veiligheid, wordt er ‘in het werkveld’ gebruik gemaakt van NEN-normen. “De NEN 6068 bijvoorbeeld bepaalt de verplichte brandwerendheid van een gebouw verdeeld in brandcompartimenten van 1.000 vierkante meter en ‘een schil van 60 minuten’. Daarbij kan het nodig zijn een test uit te laten voeren bij een laboratorium om aan te tonen hoe brandwerend de wanden zijn”, verduidelijkt Ruytenbeek.
Maak een brandveiligheidsplan op maat
De eigenaar/gebruiker van een gebouw kan zich strikt houden aan de eisen in het Bouwbesluit. Maar, om redenen die we al eerder noemden, heeft hij wellicht de wens van een brandveiligheidsplan op maat. “Dat is vaak veel efficiënter’, zegt Ruytenbeek. “We bedenken dan een andere oplossing voor de brandveiligheid van het gebouw op basis van gelijkwaardigheid. Een artikel in het Bouwbesluit staat dit toe. Er zijn ook normen die hiervoor handreikingen geven, zoals de NEN 6060 en NEN 6079. Minder brandscheidingen in eerder genoemde loods bijvoorbeeld is mogelijk, maar dan moet de loods inderdaad op de hei staan of bijvoorbeeld een extra brandwerende schil of een sprinklerinstallatie hebben.”
Hoe zien gebouweigenaren nog de bomen door het bos?
Als adviseur Brandveiligheid weet Ruytenbeek de weg in alle regels en eisen die het Bouwbesluit voorschrijft. Maar hoe zien gebouweigenaren/gebruikers nog de bomen door het bos? Zijn de eisen van het Bouwbesluit toe te passen op hun specifieke gebouw? En wat te doen als de wens is, de brandveiligheid aan te scherpen? “De wet is best ingewikkeld, zelfs de maatschappelijk aanvaardbare eisen. Wenst een gebouweigenaar/gebruiker daarnaast ook nog eens maatwerk, dan is goed advies erg belangrijk. Vooral bij brandveiligheid spelen veel zaken. Kortom, voor gebouweigenaren/gebruikers zijn altijd de eerste vragen: ‘Wat wil ik? Wat is voor mij brandveilig? Vind ik de standaardeisen voor mijn gebouw veilig genoeg? Wil ik na een brand twee dagen later weer aan de gang?’ Ik noemde de bedrijfscontinuïteit al even.”
Maatwerk levert ook lagere kosten op
Ruytenbeek tot slot: “Met een brandveiligheidsplan op maat is bovendien de kans groot dat het financiële plaatje lager uitvalt, dan wanneer strikt de regels van het Bouwbesluit gevolgd worden. Een brandveiligheidsplan op maat geeft een verschuiving van de kosten naar de voorkant van het proces – advieswerk – wat weer weg gehaald wordt bij de uitvoering, die over het algemeen goedkoper is. Dus ik herhaal, mijn advies aan gebouweigenaren/gebruikers is: ‘Bedenk van te voren goed wat je wilt’.”