Elk jaar vinden ongeveer 2000 schoorsteenbranden plaats in Nederland. Uit onderzoek blijkt dat 40 procent van de schoorstenen niet periodiek wordt geveegd. Het vegen van de schoorsteen kan de huiseigenaar veel ellende besparen. 

Kachels die gestookt worden met hout, kolen of olie, zorgen voor onverbrandbare deeltjes die in het rookkanaal terecht komen. Deze deeltjes hechten zich aan de wand van het stookkanaal en vormen een roetaanslag die creosoot genoemd wordt. Deze brandbare laag kan bij een temperatuur van ongeveer 500 graden Celsius in brand vliegen. De temperatuur van 500 graden is snel bereikt wanneer u de kachel stookt.

Schoorsteen in brand, en nu? 

Een schoorsteenbrand is te herkennen aan een loeiend geluid in het kanaal. Het kanaal of de pijp wordt gloeiend heet. Soms zijn aan de buitenkant vlammen en vonken te zien die uit de schoorsteen komen. Als uw schoorsteen in brand staat belt u eerst de brandweer via 112. Sluit de schoorsteenklep, zodat de luchttoevoer stopt. Doof het vuur in de kachel of open haard met zand. Gebruik geen water; dit kan leiden tot ontploffingen. De brandweer zal u na afloop waarschijnlijk een stookverbod opleggen, totdat het rookkanaal is gecontroleerd en gerepareerd. Raadpleeg hiervoor uw schoorsteenveger. Hij kan controleren of het kanaal lekdicht is. Brandverzekeringen stellen geen specifieke eisen. Wel gaan verzekeringen er in het algemeen van uit dat de verzekerde zorgvuldig handelt en bijvoorbeeld regelmatig de schoorsteen laat vegen. Bewaar daarom altijd een bewijs van de schoorsteenveger. Onzorgvuldig handelen kan problemen veroorzaken bij eventuele schadeafhandeling. In individuele gevallen kan een verzekering specifieke eisen stellen, zoals het aanbrengen van een vonkenvanger op de schoorsteen bij een rieten dak.

Belang van schoorsteenvegen

Roetaanslag ontstaat als het vuur niet optimaal brandt. Kies daarom een stooktoestel met een beperkt vermogen, dat op volle kracht, met alle regelkleppen geheel open, kan branden zonder dat het te warm wordt. Laat het vuur altijd vanzelf uitgaan in plaats van het te ‘smoren’ door de luchttoevoer af te snijden. Roet slaat neer in de schoorsteen als de schoorsteenwand te koud is. Laat een specialist beoordelen of uw schoorsteen niet te groot is voor de capaciteit van uw toestel. Stook het schoorsteenkanaal direct goed warm. Laat uw schoorsteen regelmatig vegen: minstens eens per jaar, vaker bij zeer regelmatig stoken. Laat het schoorsteenvegen uitvoeren door een een vakbekwaam bedrijf, dat is aangesloten bij de Algemene Schoorsteenvegers Patroons Bond (ASPB). Het vak van schoorsteenveger wordt echter niet officieel erkend of beschermd. De leden van de ASPB volgen opleidingen, cursussen en nemen deel aan themadagen. Sinds 2002 geldt bovendien als toelatingseis voor het lidmaatschap dat de opleiding tot Gezel schoorsteenveger moet worden gevolgd. Ook de brandweer raadt aan een ASPB-bedrijf in te schakelen voor het schoorsteenvegen.

“Laat het schoorsteenvegen uitvoeren door een een vakbekwaam bedrijf

Een rookkanaal van een gaskachel hoeft in principe niet geveegd te worden, omdat geen vervuiling van het luchtkanaal optreedt. Voorafgaand aan installatie is het wel belangrijk om het schoorsteenkanaal te vegen. Vooral als deze lange tijd niet gebruikt is. De gastoestellen zelf moeten wel jaarlijks onderhouden en afgesteld worden. Dan is het wel verstandig om meteen even te laten kijken naar het rookkanaal, het kan altijd voorkomen dat er een vogelnestje in het rookkanaal is gaan zitten. Er zijn ook speciale rooster om vogels uit uw schoorsteen te houden.

Waarop moet ik letten als ik hout wil stoken?

• Het hout moet schoon en gekloofd zijn. Stook vanwege milieu- en gezondheidsredenen geen behandeld hout (geverfd, geteerd, gebeitst, geïmprigneerd of spaanplaat of multiplex).
• 
In loofhout zit geen hars; het is daarom beter geschikt dan naaldhout.
• 
Het hout moet droog zijn. Droog hout herkent u aan scheuren en loszittende schors.
• Dikte: 15 centimeter (ongeveer de omvang van een pols)
Lengte: circa 2/3 van de lengte of diepte van de vuurhaard, in de regel 25 à 30 cm.
Dosering
Vul de vuurhaard tot ongeveer 30%. Voeg regelmatig kleine hoeveelheden hout bij.
• Kloof het hout; bewaar het buiten onder een afdak waar de wind er goed bij kan en het beschut is tegen regen. Overdek het niet met plastic. Stapel het losjes in etages, zodat u van onderaf kunt afnemen. Stapel het hout niet vanaf de grond, omdat dit te vochtig is. Beschimmeld hout niet stoken, maar eerst laten drogen. 
Bewaar uw hout nooit binnen; het is te vochtig is en u haalt insecten in huis.

Omgekeerde stookmethode

Plaats een onbrandbare vloerplaat van plavuizen, metaal of glas voor de ingang van de vuurhaard.
Maak de asla nooit helemaal leeg, laat een laagje as van ca. 3 cm op de bodem van de vuurplaat liggen. 
Gebruik nooit brandbare vloeistoffen om openhaard of kachel aan te maken.
Gebruik aanmaakblokjes of aanmaakhout. Stook niet bij mistig of windstil weer, dit kan voor veel overlast voor de buurt zorgen. Stoken terwijl het hard waait is evenmin verstandig.

De omgekeerde of Zwitserse stookmethode

De omgekeerde methode, ook wel de Zwitserse methode genoemd, zorgt voor minder aanslag in de schoorsteen en is daardoor brandveiliger.

• Open de luchttoevoer van uw kachel.
• Leg in de lengterichting grote blokken hout.
• Dwars erbovenop legt u blokken van dezelfde grootte.
• Hier bovenop legt u in de lengterichting blokken van ongeveer drie centimeter dik.
• Dwars bovenop de vorige laag legt u weer blokken van ongeveer drie centimeter dik.
• Vervolgens plaatst u in de lengterichting blokken van twee centimeter dik.
• Plaats aanmaakblokjes tussen de laatste twee lagen.
• Dek de stapel af met wat sprokkelhout.
• Nu kunt u de aanmaakblokjes aansteken.

Door het vuur van boven naar onder te geleiden, komen er minder schadelijke stoffen vrij. Houd de luchttoevoer open, ook als het vuur uit is. Pas als de blokken niet meer zichtbaar gloeien, kunnen de luchttoevoeren dicht.

Bron: Brandweer Nederland en ASPB