Vanessa Koomen van Brandweer Nederland over risicogerichtheid: “Een werkwijze met een visie”

Vijf brandende vragen aan Vanessa Koomen, programmamanager risicogerichtheid

1. Wat houdt de Risicogerichtheid in?

Het is een manier van kijken naar (brand)veiligheidsrisico’s in onze leefomgeving. Het is een structurele werkvorm en vakmanschap, dat steeds in ontwikkeling is en nooit stopt. Risicogericht werken heeft een bredere scope dan regelgericht werken. Regelgericht werken vindt zijn grondslag in wet- en regelgeving. Dan check je bijvoorbeeld een woning of een omgeving op brandveiligheid. Je checkt het conform de bestaande wet- en regelgeving, bijvoorbeeld via het bouwbesluit. Het risicogerichte onderdeel daarbij is verder kijken dan de wetgeving. Dat betekent dat je kijkt naar de risico’s die er eventueel zijn; die niet genoemd worden in de wet, maar er wel zijn. Je kijkt vanuit een brede blik naar risico’s.

We willen in de toekomst graag de slag maken om naast de brandveiligheidsrisico’s ook op een risicogerichte manier naar andere veiligheidsrisico’s te kijken. Deze in kaart te brengen en te vertalen naar handelingsperspectieven en risicogerichte advisering. Hierin zoeken we de samenwerking op met onze directe collega’s binnen het veiligheidsdomein.

2. Dit is een vervolg op de vorige visie?

De visie op risicogerichtheid is geen statisch document. Naast de visie ontwikkelen, is het ook belangrijk om aan de slag te gaan. Er ligt een projectplan waar in 2021 drie thema’s uitgelicht worden. Daar gaan we mee aan de slag. We willen de veiligheidsregio’s ondersteunen bij het omarmen en het toepassen van risicogerichtheid en risicogericht adviseren. Een essentiële werkwijze binnen risicobeheersing en een belangrijk voorportaal voor crisismanagement.

3. Wat zijn de eerste stappen in dit project?

Op basis van het projectplan van Noud Bruinincx hebben we samen met Noud, de vakgroep en het IFV gekeken naar drie thema’s die in 2021 worden opgepakt. Hiervoor is een kort focusdocument 2021 opgesteld. Deze thema’s zijn nog niet helemaal in beton gegoten en worden verder uitgewerkt in de netwerkgroep/klankbordgroep Risicogerichtheid.
De denkrichting is dat we gaan investeren en inzetten op een landelijke filosofie in het benaderen, vertalen en berekenen van veiligheidsrisico’s in de fysieke leefomgeving. Daarnaast gaan we aan de slag met ‘kennis & cultuur’. Dit gaat over de wending die wij ambiëren binnen de advisering van risicobeheersing. Hoe kun je veiligheidsregio’s het best ondersteunen bij het ontwikkelen van risicogericht werken /adviseren en bij het bouwen aan een nieuwe cultuur? Hoe kun je (overheids)partijen die met deze adviezen werken, het best meenemen in een cultuuromslag en in het risicogericht werken? Risicogerichtheid is meer een werkwijze en vakmanschap naar mijn mening en minder een project met een kop en een staart. Risicogerichtheid is iets wat je altijd in de cultuur van de veiligheidsregio’s zou willen zien. Dat mensen breed en risicogericht kijken en niet altijd de regelgeving voor lief nemen.
Het derde thema is data, onderzoek en analyse en het aansluiten bij het Digitaal Stelsel Omgevingswet DSO. Dit thema wordt nog verder uitgediept maar biedt een belangrijk fundament, ook voor de andere thema’s.
We bouwen nu aan een projectstructuur die het behalen van resultaten op deze thema’s optimaal faciliteert.

4. Waar ligt de grootste uitdaging?

Er ligt een grote uitdaging in het winnen van vertrouwen in relatie tot risicogericht werken/adviseren. Risicogericht werken heeft te maken met het inzetten van vakmanschap, vanuit een breed perspectief kijken naar (brand)veiligheidsrisico’s wat niet altijd gedekt wordt door wet- en regelgeving. Dat is spannend en vraagt van de adviseur en van de organisatie die advies geeft om vertrouwen in het vakmanschap.

Hier zit de uitdaging en tegelijk biedt het ook kansen. Als wederzijds vertrouwen in risicogericht werken en vakmanschap groeit, bereik je een cultuurverandering. ‘Wij geven jou vertrouwen, wij hebben vertrouwen in jouw expertise’. Los van de bestaande wet- en regelgeving. Het vertrouwen op elkaars vakmanschap, integraal samenwerken aan een hoger maatschappelijk doel en bruggen bouwen tussen (overheid) organisaties sluit mooi aan bij de geest van de omgevingswet. Een invloedrijke wetswijziging die in werking treedt op 1 januari 2022.
Een andere belangrijke uitdaging is het vroegtijdig en proactief risicogericht adviseren over veiligheidsrisico’s bij projecten in de leefomgeving. De adviespositie en risicobeheersing vanuit veiligheidsregio’s dusdanig versterken dat wij als volwaardige partij tijdig aan de (omgeving) tafel zitten als het gaat om (fysieke) veiligheid in onze leefomgeving.

5. Wat maakt dit project voor jou het meest interessant?

Risicobeheersing en risicogerichtheid is een vak apart en een belangrijke informatiebron voor crisismanagement en crisisbeheersing. Ik vind dat risicogerichtheid een structurele werkwijze zou moeten zijn binnen risicobeheersing. Dit zou moeten worden opgenomen in beleidsdocumenten van veiligheidsregio’s.
Het zou mooi zijn als we op termijn kunnen spreken van risicogerichtheid in relatie tot brandveiligheid en vanuit een integraal perspectief op veiligheid. Dat risicogerichtheid een verbindende werkwijze vormt voor de diverse partners werkzaam binnen het veiligheidsdomein. Dat vergt een lange adem , maar dat is wel wat ik graag zou willen bereiken.

Bron: Brandweer Nederland