NEN 6093 – met eisen voor het beoordelen van voorzieningen voor het afvoeren van rook en warmte (RWA-installaties) in gebouwen – wordt herzien. En dat is nodig ook, want de huidige versie stamt uit 1995, aangevuld met een wijzigingsblad uit 2004. De norm is toe aan herziening zodat deze weer aansluit op de huidige bouwtechnieken, bouwvormen en kijk op brandveiligheid. Want rook is (nog altijd) doodsoorzaak nummer één bij brand.

Sinds de jaren ‘60 zijn in Nederland gebouwen voorzien van een rook- en warmteafvoersysteem. Deze systemen zijn in staat om op een effectieve manier rook en warmte te onttrekken, waardoor er een rookvrije zone ontstaat. In deze zone: Kunnen mensen veilig vluchten en hulpdiensten hun werk doen; Blijven goederen en materialen gevrijwaard van indirecte schade; Wordt een flash-over uitgesteld of voorkomen; Is de hoofddraagconstructie niet onderhevig aan te hoge temperaturen. Bovendien zijn de afvoervoorzieningen ook te gebruiken voor comfortventilatie en daglichtvoorziening; een prettige bijvangst.

Rooklaagtemperaturen
Oorspronkelijk werden RWA-systemen ontworpen op basis van Technical Paper 7 en 10. Medio jaren ‘80 kwam de norm VdS2098 vanuit Duitsland overgewaaid. De norm is gebaseerd op genoemde TP 7 en 10, maar vereenvoudigd in de vorm van een tabellenmethodiek gebaseerd op generieke uitgangspunten. Deze robuuste methodiek was eenvoudig van opzet en met een relatief eenvoudige uitleg konden velen een doeltreffende RWA-installatie ontwerpen. Het voordeel van deze norm was dat controlerende instanties zoals de brandweer een juiste check konden doen op het ingediende ontwerp, zonder diepgaande kennis van de materie. Het nadeel was echter dat je geen inzicht had in optredende rooklaagtemperaturen, dat het alleen van toepassing is op objecten waar sprake is van een vrije pluimstijging en dat het alleen geschikt is voor het ontwerpen van RWA-systemen op basis van natuurlijke ventilatie.

Dit betekent niet dat RWA-systemen gebaseerd op deze methodiek niet doelmatig zijn. Sterker nog, onze oosterburen hebben dit principe geadopteerd en vertaald naar een landelijke ontwerpnorm: DIN18.232. In 1995 verschijnt in Nederland NEN 6093. Deze norm grijpt ook terug op de natuurkundige rekenformules van TP 7 en 10, maar is vertaald naar de Nederlandse manier van bouwen en ondervangt direct de tekortkomingen in de VDS. De norm is echter 25 jaar oud en daarmee behoorlijk gedateerd: de manier van bouwen is de afgelopen decennia significant gewijzigd. NEN 6093 omschrijft op dit moment onvoldoende hoe je een RWA-systeem moet aanleggen en het bevat geen ontwerpuitgangspunten om de brandomvang en het warmtevermogen voor diverse situaties te bepalen. Deze zijn in een latere fase uitgebreid omschreven in NPR 6095-1. Kortom, tijd voor een revisie en het samenvoegen van beide documenten.

“Norm is 25 jaar oud en behoorlijk gedateerd”

Om de norm te kunnen herschrijven, dien je aansluiting te vinden bij een normcommissie. Gezien de huidige situatie is de normcommissie NEN 351007 (brandveiligheid van bouwwerken) hiervoor het meest geschikt. Stap één is het oprichten van een werkgroep met brandweer, adviseurs, rookbeheersingsbedrijven, inspectie-instellingen, verzekeraars en gebruikers. Deze werkgroep is sinds 2019 aan de slag met als doel het realiseren van een werkdocument. Dit werkdocument zal omstreeks november 2020 gereed zijn voor feedback. De NEN is verantwoordelijk voor het redigeren van dit document, want datgene wat op papier staat moet duidelijk zijn, conform de richtlijnen zijn opgesteld en voor één uitleg vatbaar zijn. Het NEN publiceert de norm vervolgens als ontwerp. Iedereen mag hierop reageren en de reacties worden door de werkgroep verwerkt. Wordt een reactie niet meegenomen, dan dient de werkgroep dit uit te leggen. De laatste stap is het publiceren van de definitieve norm.

Werkgroep
Met name rookbeheersingsbedrijven hebben aangedrongen op een herziening van NEN 6093. Hierin heeft de werkgroep RWA van Brandveilig Bouwen Nederland een dusdanige rol gespeeld dat – via de normcommissie NEN 351007 – in 2019 besloten is om een werkgroep op te richten met als doel het introduceren van de nieuwe NEN 6093 in het eerste kwartaal van 2020.

Optelsom
Tot slot: brandveiligheid is een belangrijk onderdeel van zowel het ontwerp- en bouwproces als het gebruik van bouwwerken. De gerealiseerde brandveiligheid is de optelsom van voorzieningen, niet alleen bouwkundig maar ook installatietechnisch en organisatorisch. Brandveiligheid is immers de verantwoordelijkheid van ons allemaal.

Stan Veldpaus is projectadviseur rookbeheersingssystemen Colt International en penvoerder van de BBN-productwerkgroep RWA.