Op 12 augustus 2015 vond in Tianjin, een grote havenstad in Noord Oost China,150 kilometer van Peking, een enorme ramp plaats. Wat aanvankelijk klein begon, groeide uit tot één van de grootste schades ooit door mensen veroorzaakt. Na de brand ontstonden twee enorme explosies met als gevolg 173 doden, ongeveer 800 gewonden en een schadebedrag tussen 2,5 en 3,5 miljard US dollar.
De schade in Tianjin staat op de derde plaats qua grootte in de lijst van door mensen veroorzaakte schades ooit. De eerste plaats wordt bezet door de terreuraanval op het WTC in New York in 2001 met een schadebedrag van 25,2 miljard en 2.982 doden. De tweede plaats wordt ingenomen door de explosie van het platform Piper Alpha met een schade van 3 miljard en 167 doden in 1988. Dramatisch detail is het feit dat onder de 173 doden in Tianjin zich 104 brandweerlieden bevonden. Een onvoorstelbaar hoog aantal.
Tianjin is de vijfde havenstad van de wereld voor vracht (Rotterdam vierde) en de elfde haven voor containers. Het is de hoofdlocatie voor de automotive industrie. Totaal is sprake van 115 vierkante kilometer industrie en petrochemie. Veertig procent van de import en export van auto’s heeft plaats via Tianjin. Verder gaat het voornamelijk om medische techniek en electronica.
Wat aanvankelijk begon in een opslagpand voor brandgevaarlijke en gevaarlijke stoffen door zelfontbranding liep uit op een catastrofe door een mogelijk verkeerde inzet van blusmiddelen. In de loods lagen gevaarlijke stoffen1) waaronder natriumcyanide (NaCN), ammoniumnitraat (NH4NO3), kaliumnitraat (KNO3) en calciumcarbide (CaC2) opgeslagen. Door de explosie kwam onder andere natriumcyanide vrij. Deze stof vormt met (blus)water een giftig gas. Ook de regenval zorgde voor veel water.
Brand Tinjan gaf immense schade
In een straal van vijf kilometer rond de rampplek voelden mensen de invloed van de stof. Watermonsters van de haven gaven een enorm hoge concentratie aan van cyanide. Calciumcarbide reageert met water waardoor acetyleen ontstaat. Mogelijk heeft de explosie van acetyleen gezorgd voor de ontploffing van ammoniumnitraat. De explosie veroorzaakte een vuurbal en schokgolven over een gebied met een straal van enkele kilometers, resulterend in een grote krater in de grond.
Alles rondom de vuurbal is vernietigd
Alles grenzend aan de vuurbal, veelal containers en opslagen van auto-onderdelen, werd vernietigd. Ook duizenden nieuwe auto’s, die geparkeerd stonden in transit, moesten er aan geloven. Totaal werden 304 gebouwen, 12.428 voertuigen en 7.533 containers beschadigd), aldus een officieel rapport van de Chinese autoriteiten. In een straal van vijf kilometer vond ook schade plaats variërend van ernstig tot minder ernstig.
Scheepterminals niet beschadigd
De scheepsterminals zelf raakten nauwelijks beschadigd. Na een paar dagen kon er weer gewerkt worden. Verzekeraars gaan uit van een veelvoud aan beschadigde auto’s. Door onvoldoende afstand tot de bewoning was de schade bijzonder groot. De combinatie opslag voertuigen, containers en teveel gevaarlijke stoffen was ook ongelukkig. Volgens de Chinese overheid worden de veiligheidsregels tegen het licht gehouden en zo nodig aangepast.
De interpretatie van de diverse polissen en de betreffende dekkingen was een studie op zich. Ter vergelijking: in Nederland zijn ongeveer 400 bedrijven die werken met grote hoeveelheden gevaarlijke stoffen en daarom specifieke maatregelen moeten nemen om de risico’s van zware ongevallen te beperken. Hoe een bedrijf wordt ingedeeld, hangt af van de hoeveelheid en categorie-indeling van gevaarlijke stoffen. Dit wordt vastgesteld door de nieuwe regels van BRZO20153). Het BRZO2015 vervangt BRZO1999. De wijziging betreft voornamelijk nieuwe Europese eisen aan het categoriseren van gevaarlijke stoffen.
Leo Porio is risk control consultant
> Lees ook ‘Ontruimingsalarm met certificaat garandeert kwaliteit’