Op vrijdag 12 juni werd in het Westelijk Havengebied van Amsterdam de eerste paal geslagen voor de kazerne van de Gezamenlijke Brandweer Amsterdam (GBA). De nieuwe publiek-private brandweerorganisatie moet het brandveiligheidsniveau in de Amsterdamse haven een boost geven.
De eerste paal voor de GBA-brandweerkazerne gaat de grond in
Niet alleen door grotere paraatheid en taakspecialisatie in industriële brandbestrijding, maar ook doordat de GBA een partnerschap met de in het havengebied gevestigde bedrijven wil aangaan om de brandveiligheid op preventief gebied te verbeteren.
Kwaliteitsonderzoek
De Amsterdamse haven is de vierde zeehaven van Nederland, de vijfde in de lijst grootste havens van Europa en de grootste benzineoverslaghaven ter wereld. Een onderzoek door Brandweer Amsterdam-Amstelland naar de kwaliteit van de repressieve brandweerzorg in het Westelijk Havengebied maakte enkele jaren geleden duidelijk dat verbeteringen wenselijk waren.
Aanrijtijden relatief lang
Door de spreiding van brandweerkazernes, die vooral zijn geconcentreerd in de stedelijke gebieden van Amsterdam en omliggende gemeenten, zijn de aanrijdtijden bij incidenten relatief lang. Ook vond de korpsleiding dat in het sterk groeiende havengebied met een complex risicoprofiel een 24/7 parate in industriële incidentscenario’s gespecialiseerde brandweerorganisatie noodzakelijk is.
Advies oplossing
Een publiek-private samenwerkingsconstructie tussen de Veiligheidsregio Amsterdam-Amstelland, de Port of Amsterdam en het bedrijfsleven werd in het rapport als beste oplossingsrichting geadviseerd. Aan dat organisatiemodel is de afgelopen twee jaar hard gewerkt. Momenteel wordt de organisatie ingericht en de bouw van de brandweerkazerne is gestart.
De verwachting is dat de Gezamenlijke Brandweer Amsterdam in het eerste kwartaal van 2020 daadwerkelijk operationeel is
Partnerschap voor veiligheid
De PPS-constructie waarop de GBA is gebaseerd heeft drie partners, die elk voor een derde deel bijdragen in de inrichtings- en exploitatiekosten:
- de gemeente Amsterdam
- de Port of Amsterdam
- de gevestigde bedrijven in het havengebied
Drie tarieven
De ledenbijdrage kent onderscheid in drie tarieven:
- Laag tarief: voor bedrijven met een enkelvoudig industrieel incidentscenario
- Middentarief: voor bedrijven met meervoudige complexe industriële scenario’s
- Hoog tarief: voor bedrijven in de hoogste risicocategorie met een bedrijfsbrandweeraanwijzing.
Ambities van de GBA
De organisatieopzet van de Gezamenlijke Brandweer Amsterdam als publiek private samenwerking is niet nieuw in Nederland. De Gezamenlijke Brandweer in Rotterdam startte in 1998 en de gespecialiseerde haveneenheid in Moerdijk in 2013. Daarnaast kennen ook de brandweerorganisatie van Schiphol, de tankbrandbestrijdingseenheden AMAS/AYMA en de bedrijfsbrandweer van het Chemelot chemiepark in Geleen een publiek-private achtergrond. De GBA wil zich onderscheiden met een vijftal ambities:
- Een hoge inzetsnelheid voor een zo groot mogelijk aantal bedrijven in het verzorgingsgebied, waarbij in 98% van de gevallen wordt gekoerst op maximaal 6 minuten opkomsttijd met twee voertuigen.
- Kennis van de veiligheidsregimes en de veiligheidssystemen van de bedrijven (BRZO, ISPS, ARIE, NFPA en PGS).
- Hoge beschikbaarheid, van de GBA voor de ledenbedrijven (24/7), niet alleen voor incidenten, maar ook voor advies en gezamenlijke training.
- Dienstverlenende instelling, waarbij niet het rooster van de GBA maar de behoefte van de ledenbedrijven leidend is.
- Focus op bedrijfscontinuïteit en herstel van bedrijfsprocessen van de ledenbedrijven, naast het leveren van professionele slagkracht voor vakbekwame repressie. Discontinuïteit is voor een bedrijf vaak een grotere schadepost dan de directe brandschade.
De GBA is een onafhankelijke organisatie met een eigenstandige rechtspersoonlijkheid. Het bestuur bestaat uit vertegenwoordigers van Port of Amsterdam, Veiligheidsregio Amsterdam-Amstelland en de Coöperatie waarin de bedrijven samenwerken. Het operationeel optreden van de GBA valt 100 procent binnen de procedures en juridische kaders van de operationele leiding van de Veiligheidsregio Amsterdam-Amstelland.
Verenigd in een coöperatie
Vooralsnog hebben zestien bedrijven zich verenigd in een coöperatie waarvoor de GBA als collectieve bedrijfsbrandweer optreedt. Een deel van deze bedrijven is al lid van een ander publiek-privaat brandweersamenwerkingsverband, het Amsterdam Mutual Aid System (AMAS/AYMA). Die samenwerking tussen enkele grote Amsterdamse tankterminals, Schiphol en de brandweerkorpsen van Amsterdam-Amstelland en Kennemerland, betreft het gezamenlijk beschikbaar stellen van gespecialiseerd zwaar blusmaterieel en personeel voor de bestrijding van branden in grote opslagtanks.
Amsterdam is de grootste benzinehaven ter wereld.
Takenpakket GBA
De GBA is in het leven geroepen voor het verzorgen van de eerstelijns industriële brandweerzorg en rukt ook uit als eerste eenheid bij incidenten in het openbare gebied. Maar als het aan de initiatiefnemers van de GBA ligt, beperkt het takenpakket van de organisatie zich niet louter tot repressie.
GBA ook voor preventieve brandveiligheid
Marleen van de Kerkhof, voormalig havenmeester en sinds 1 juli plaatsvervangend commandant van Brandweer Amsterdam-Amstelland, ziet een breder nut voor het nieuwe industriële brandweerteam: “De GBA voorziet in vakspecialisten die getraind zijn in het bestrijden van branden en andere incidenten bij bedrijven met een hoog risicoprofiel en in schepen.
Maar dankzij de 24/7 beschikbaarheid van de GBA kunnen we de bedrijven en organisaties die in het dynamische havengebied zijn gevestigd ook helpen met het verbeteren van hun preventieve brandveiligheid. We beogen een moderne en flexibele brandweerorganisatie die als structurele partner de bedrijven kan helpen en ondersteunen met training en advisering bij uiteenlopende brandveiligheidsvraagstukken.”
Grote veiligheidswinst
Ook Jan-Willem van Velzen, directeur van olieterminal Oiltanking en lid van de Stuurgroep van de GBA, ziet het belang van een gespecialiseerde brandweerorganisatie, die de bedrijven en hun risicoprofiel goed kent en die bedrijven ook aan de voorkant van de veiligheidsketen ondersteunt. Hij roept alle bedrijven in het Westelijk Havengebied op het voorbeeld van de eerste zestien ledenbedrijven te volgen en ook lid te worden van de GBA. “Deze organisatie levert het haven- en industriegebied grote veiligheidswinst op.”
Innovatief rooster
De GBA gaat werken met een innovatief rooster met twee diensten van 9 en 15 uur. In vergelijking met het bij de meeste beroepsbrandweerkorpsen gebruikelijke 24-uursrooster zijn er in deze opzet meer werkzame uren beschikbaar die de dienstdoende ploegen kunnen besteden aan oriëntatiebezoeken bij bedrijven, gezamenlijk oefenen met bedrijfsnoodorganisaties en andere dienstverlening. Binnen het 30 man tellende team hebben alle leden hun eigen specialisaties, die zij kunnen inzetten ten behoeve van samenwerking met de bedrijven.
Basis voor multidisciplinair veiligheidscentrum
Michiel de Brauw, CFO van het Havenbedrijf Amsterdam, wijst erop dat de GBA niet alleen van belang is voor veiligheid, schadebeperking en bedrijfscontinuïteit bij de bedrijven, maar ook voor de grotere omgeving. “We zijn een grote haven met veel industriële en logistieke activiteiten, midden in een sterk verstedelijkt en dichtbevolkt gebied. Daarom voelen we als havenbedrijf een grote verantwoordelijkheid voor de veiligheid van de stad en haar inwoners. De afgelopen weken zijn er meerdere grote branden geweest in het Westelijk Havengebied. Die incidenten onderstrepen het belang van een goed getrainde parate brandweerorganisatie.”
GBA als fundament
Die brandweerorganisatie is het fundament voor verdergaande veiligheidssamenwerking. Een basis waarop de komende jaren andere partijen kunnen aansluiten. Ilone Blaauw, kwartiermaker van de GBA, ziet als toekomstbeeld een multidisciplinair veiligheidscentrum, waarin ook andere diensten met een taak op het gebied van veiligheid en handhaving een plek kunnen vinden. Zoals de politie, Omgevingsdienst, Douane, Belastingdienst.
Ilone Blaauw: “Symbolisch voor de toegankelijkheid en transparantie die we met deze nieuwe brandweerkazerne willen uitstralen, hebben we gekozen voor een grotendeels glazen gebouwgevel. Daarmee geven we aan dat we graag actief met al onze partners in deze bedrijvige omgeving willen samenwerken en dat de deur open staat voor andere partners. Onze eerste prioriteit is het operationeel maken van de nieuwe brandweerorganisatie. De eerste stappen daarvoor zijn gezet. De zes teamleiders/bevelvoerders zijn al aangesteld en momenteel loopt de selectie van de 25 incidentbestrijders.”
Intentieovereenkomst
Bij het slaan van de eerste paal aan de Galwin in het Westelijk Havengebied, ondertekenden directeur Jan Waals van de Gezamenlijke Brandweer Rotterdam en stuurgroepvoorzitter Michiel de Brauw van de GBA een intentieovereenkomst.
Jan Waals van de Gezamenlijke Brandweer Rotterdam en stuurgroepvoorzitter Michiel de Brauw ondertekenen de intentieverklaring voor samenwerking
GB Rotterdam helpt!
Op basis van die overeenkomst zal de GB Rotterdam een deel van de training van het nieuwe brandweerteam in de Amsterdamse haven verzorgen en ook enkele brandweerfunctionarissen leveren. Daarnaast krijgt de GBA ook een industrieel blusvoertuig van de Rotterdamse evenknie in bruikleen. Hiermee gaat de GBA twee jaar ervaring opdoen, om daarna een voertuig samen te stellen dat is afgestemd op de lokale behoefte en bedrijfsprofielen in het Westelijk Havengebied.
Nieuwe brandweerkazerne aan de Galwin
De samenwerking met Brandweer Amsterdam-Amstelland komt ook tot uiting in de bouwkundige opzet van de nieuwe brandweerkazerne aan de Galwin. De uitrukkazerne voor de GBA wordt namelijk gecombineerd met het nieuwe logistiek centrum van Brandweer Amsterdam-Amstelland, dat nu nog is gevestigd aan Pier Afrika.
