Casuïstiek kan mogelijk branden voorkomen (column Marcel van Duijn)

Tijd verglijdt. Het is bijna 20 jaar geleden dat tijdens de dramatische en vooral traumatische brand in het Volendamse café De Hemel in de nieuwjaarsnacht 14 doden vielen. Daarbij werden 241 gewonden opgenomen onder wie 200 met ernstige brandwonden. 16 procent van de slachtoffers heeft er een posttraumatische stressstoornis aan overgehouden. 

Deskundigen en de Volendamse pastoor Jan Berkhout gingen met hen aan de slag door psychische en sociale hulp te verlenen. Al snel bleek dat de brand was veroorzaakt door het binnen aansteken van sterretjes. Vonkjes zorgden ervoor dat de uitgedroogde niet- geïmpregneerde dennentakken aan het plafond ontvlamden. Met als gevolg dat de brandende versiering vrijwel direct op de bezoekers viel.

Toegegeven, het is een cliché dat voorkomen beter is dan genezen, maar het kan toch niet voldoende worden onderstreept

Weinig vluchtmogelijkheden

Het café zat bomvol en er waren weinig mogelijkheden om te vluchten. Vrijwel iedereen in Volendam kent wel iemand die daar slachtoffer of getuige van was. Natuurlijk kwam er een onderzoek. Er volgde een reconstructie van de brand bij Efectis en ingenieursbureau DGMR. Zo werd het café nagebouwd om te onderzoeken hoe de brand zich zo snel had kunnen ontwikkelen. Naar verluidt was er aan diverse verordeningen niet voldaan. Mogelijk was er onvoldoende toezicht geweest door de gemeente en brandweer. Toenmalig burgemeester van Edam-Volendam Frank IJsselmuiden en CDA-wethouder Wim Visscher traden af.

Van achteren kijk je de koe in de kont

Om de ironische uitdrukking ‘Van achteren kijk je de koe in de kont’ van stal te halen, terugkijkend is het makkelijk praten. Je kunt niet veranderen wat zich heeft afgespeeld. Maar het is wel een leermoment. Het is casuïstiek waarmee mogelijk toekomstige branden kunnen worden voorkomen. Zo kwamen er verscherpte landelijke controles op brandveiligheid in de horeca. Toegegeven, het is een cliché dat voorkomen beter is dan genezen, maar het kan toch niet voldoende worden onderstreept.

Want in deze decembermaand kruipen de mensen weer gezellig bij elkaar in familieverband thuis of in de horeca. In de Haagse cafés en restaurants waar ik graag vertoef, houd ik soms mijn hart vast. De pictogrammen om de vluchtweg te duiden, zijn meestal duidelijk zichtbaar. Dat wel, maar zodra je kijkt in de richting van de uitgang, blijkt regelmatig dat die is gebarricadeerd met kratten of fusten. En toch denk je, het zal mij niet overkomen…

Aandacht naar brandpreventie in bestaande horeca

Interessant is dat bijvoorbeeld in een gelegenheid als Café Roest in Amsterdam-Oostenburg tijdens de grootschalige renovatie zoveel aandacht uitgaat naar brandpreventie. Die aandacht zou bij bestaande cafés niet misstaan. De herziene uitgave De Essentiële Bouwkundige Controlepunten is vers van de pers. Laten uitbaters van horecabedrijven daar eens goed in neuzen. Want als het fout gaat zijn zij als eigenaar toch echt de klos…