Brandveilig Leven is een van de uitvoeringsprogramma’s van de visie De brandweer over morgen, die Brandweer Nederland in 2010 presenteerde. Een nieuwe koers, met als hoofddoel het verbeteren van de brandveiligheid in de woonomgeving door meer energie te steken in de voorkant van de veiligheidsketen. Het aantal slachtoffers van woningbranden moet omlaag en met preventie en bewustwordingscampagnes is grotere veiligheidswinst te behalen dan met meer brandweerkazernes en snellere opkomsttijden, was het oordeel van de landelijke brandweerkoepel. Zeven jaar later hebben alle 25 regionale brandweerkorpsen hun eigen programma Brandveilig Leven, met onder andere doelgroepencampagnes, rookmelderacties en lesprogramma’s voor scholen.

Samenwerking

“Centraal in het programma staat dat het bevorderen van brandveilig leven geen exclusief aandachtsgebied is voor de brandweer”, benadrukt Raasing. “Samenwerking is de sleutel tot succes. Wij hebben de kennis van brandontwikkeling en brandbestrijding, maar het voorkomen en beperken van brand en het voorkomen van slachtoffers vraagt ook inspanningen van anderen. Denk bijvoorbeeld aan woningcorporaties, zorgorganisaties en verzekeraars. Brandveiligheid is een kwestie van brandveilige woninginrichting, snelle detectie, goede vluchtwegen en aandacht voor de kwetsbaarheid van bepaalde bewonersgroepen.”

“Het bevorderen van brandveilig leven is geen exclusief aandachtsgebied voor de brandweer

 

Vergrijzing

“We hebben allemaal hetzelfde belang en daarom sluiten we maatschappelijke allianties met die partijen om via een gezamenlijke aanpak de brandveiligheid van woningen te verbeteren. Zorgpartijen hebben bijvoorbeeld een belangrijke rol vanwege de trend van toenemende vergrijzing en veranderingen in de zorg. Senioren en andere kwetsbare mensen met een zorgvraag wonen langer zelfstandig thuis, maar lopen wel extra risico bij brand omdat ze zichzelf minder snel kunnen redden. Brandveiligheid en zorg hangen dus nauw samen. Eigenlijk zouden we veel breder moeten praten over integraal veilig leven. Hoe kunnen we dat bereiken?”, aldus Raasing.

Speerpunten

Daarom zijn de focus op kwetsbare doelgroepen en de vorming van maatschappelijke allianties belangrijke speerpunten voor de komende jaren. Hilda Raasing spreekt over het benutten van de beïnvloedingskracht van partners in veiligheid. “Zorgorganisaties en instanties in de thuiszorg en het maatschappelijk werk komen meer bij de mensen thuis dan de brandweer. Zij kunnen bijvoorbeeld tijdens een keukentafelgesprek over de zorgvraag direct aspecten van brandveiligheid in huis meenemen. Wat is er nodig om de veiligheid van de bewoners te verbeteren? Ook de politiek heeft nog stappen te zetten, bijvoorbeeld door te onderzoeken of de huidige bouwregelgeving wel voldoende rekening houdt met kwetsbare groepen in relatie tot bouwkundige brandveiligheidseisen. Via het brede partnernetwerk kunnen we ook inbreng leveren in dat politieke debat.”

Andere speerpunten in het programma zijn innovatie en verdere kennisbevordering bij de brandweer. Er komen steeds meer innovatieve technieken op de markt, zoals slimme rookmelders, met een doormeldfunctie naar apps en mobiele watermistinstallaties die beginnende branden kunnen smoren en zo de vluchttijd bij brand verlengen. De partners in Brandveilig Leven kunnen dergelijke technologie meer inzetten bij het bevorderen van een (brand)veilige woonomgeving.

Raasing: “En wat betreft de kenniscomponent: brandpreventiefunctionarissen werkten tot dusver sterk regelgericht bij het beoordelen van bouwplannen, maar worden nu steeds meer meedenkende adviseurs voor veiligheid in een groter partnernetwerk. Dat vraagt een ander soort kennis en kunde. Daar werken we aan via bijscholing en training.”

Risicobeheersing

Belangrijk bij de nieuwe benadering van brandveiligheid door de brandweer is ook de koppeling tussen de repressieve brandweertaak en preventie annex risicobeheersing. Want alle inspanningen van Brandveilig Leven ten spijt, branden zullen blijven voorkomen. Daarbij wordt het handelingsperspectief van de brandweer sterk bepaald door maatregelen die de gebouwbeheerder heeft getroffen.

“Het handelingsperspectief van de brandweer wordt sterk bepaald door maatregelen die de gebouwbeheerder heeft getroffen

 

Raasing: “Neem als voorbeeld de dramatische brand in de Grenfell-woontoren in Londen. Het onderzoek loopt nog, maar bouwkundige factoren als de gevelbeplating en onvoldoende brandwerende compartimentering waren de hoofdredenen dat het vuur zich zo razendsnel kon verspreiden. Daardoor hadden de bewoners geen kans om te vluchten en kon de brandweer niet veilig het gebouw in. In feite worden de overlevingskansen van gebouwgebruikers en de operationele mogelijkheden van de brandweer al grotendeels bepaald in het ontwerpstadium. De brandweer moet als ze een gebouw binnen gaat, er vanuit kunnen gaan dat de eigenaar aan de wettelijke eisen voldoet, zodat een onbeheersbare brand met snelle verspreiding van hitte en rook wordt voorkomen. Is dat niet het geval, dan is een veilige brandweerinzet vaak niet meer mogelijk en hebben aanwezige personen te weinig tijd om te vluchten. Gebouweigenaren moeten worden gestimuleerd om bij het bepalen van het brandveiligheidsniveau zelfs verder te kijken dan de minimale wettelijke eisen, want die zijn tegenwoordig vaak onvoldoende voor een echte brandveiligheidswaarborg. Zeker in een tijd met een veranderend risicobeeld door de vergrijzende bevolking.”

<<Lees ook: Risicomonitor Woningbranden 2017: ga bewust om met oplaadbare apparatuur>>
<<Lees ook: 24 praktijkervaringen met brand in de zorg gebundeld in boek>>