Basisprincipes NEN 6060 en NEN 6079

Hoe zat het ook alweer? Waarom zijn er twee normen voor grote brandcompartimenten? NEN 6079 ‘Brandveiligheid van grote brandcompartimenten – Risicobenadering’ is de norm waarbij op een risicogerichte manier naar grote brandcompartimenten wordt gekeken. Met behulp van een gebeurtenissenboom en kanscijfers kan worden berekend of het grote brandcompartiment kan worden toegestaan, puur vanuit het oogpunt van beperken van branduitbreiding buiten het compartiment.

“Grote veestallen zijn brandcompartimenten die groter zijn dan 2.500 m2

 

NEN 6060 ‘Brandveiligheid van grote brandcompartimenten’ is de norm waarbij op basis van enkele vooraf gedefinieerde maatregelpakketten naar grote brandcompartimenten wordt gekeken, en waar naast branduitbreiding ook een zelfstandige beperking wordt gesteld aan vuurlast. Is het compartiment gesprinklerd? Of is de groeisnelheid zo beperkt dat een brand bijna altijd vroegtijdig kan worden geblust? Dit bepaalt welk pakket mag worden toegepast en welke maatregelen er vervolgens nodig zijn.  Grote veestallen zijn brandcompartimenten die groter zijn dan 2.500 m2. De ondernemer die de grote veestal wil bouwen, bepaalt welke middelen hij gebruikt om het doel te bereiken. Het recht op het inzetten van een gelijkwaardige oplossing is een recht van de ondernemer. De beschikbare middelen, NEN 6079 en NEN 6060, zijn beide toegestaan. Het doel is het beoogde veiligheidsniveau van de wetgever ten aanzien van brandveiligheid voor mensen plus, specifiek omdat het een veestal is, het beperken van dierenleed door brand. Met beide normen worden deze doelen bereikt. Het toepassingsgebied van beide normbladen beperkt zich tot: rundvee (met een onderverdeling in onder andere melkkoeien en vleeskoeien), varkens en pluimvee (met een onderverdeling in leghennen en vleeskuikens).

Stel: de ondernemer laat een veestal bouwen voor andere dieren dan de genoemde drie soorten. Als hij aannemelijk maakt dat het gebruik ervan – voor zover relevant voor brand- en dierveiligheid – overeenkomt met de diersoorten en stalsystemen die in het normblad genoemd worden, dan is het redelijk om in overleg met het bevoegd gezag het normblad toe te passen ondanks de afwijking van het toepassingsgebied. Een voorbeeld is een dierverblijf voor geiten, dat grotendeels overeenkomt met een rundveestal. Een ander voorbeeld is een dierverblijf voor kalkoenen, waarbij situaties denkbaar zijn die grotendeels overeenkomen met kippenstallen.

Grote veestallen volgens NEN 6079

Bij een groot algemeen brandcompartiment (geen veestal) dat wordt ontworpen volgens NEN 6079 is het aanhouden van afstand op het eigen perceel een effectieve maatregel. Wanneer er bijvoorbeeld een afstand is van 25 meter tussen de gevel en de perceelsgrenzen kan met alleen deze maatregel al een zeer groot brandcompartiment gerealiseerd worden. Bij grote veestallen is afstand tot de perceelgrenzen, gezien de ligging van de bedrijven in het buitengebied, veelal geen probleem. Het creëren van voldoende afstand is echter voor een veestal niet voldoende om een groot brandcompartiment te kunnen realiseren. Borging van de vluchtveiligheid voor mensen en het zorgen dat de buurman geen last heeft van een grote brand bieden namelijk geen invulling aan de vereiste beperking van dierenleed.

“Het in de methode brengen van het beperken van dierenleed is geen eenvoudig onderdeel geweest

 

De grote veestal is volgens de norm toegestaan als aan twee voorwaarden worden voldaan:

• De berekende waarde van de overschrijdingskans bij brand (de kans dat een brand zich uitbreidt naar een ander compartiment) moet kleiner zijn dan de normatieve toetswaarde (reguliere beoordelingssystematiek van NEN 6079); en
• De berekende waarde van de beperking van dierenleed bij brand moet kleiner zijn dan de normatieve toetswaarde. In de bepalingsmethode moet daarvoor een gewogen risico worden berekend, waarbij de weging in rekening brengt dat een brand minder acceptabel is naarmate meer

Het in de methode brengen van het beperken van dierenleed is geen eenvoudig onderdeel geweest. Met grote zorgvuldigheid is rekening gehouden met de vraag of sommige dieren zichzelf wel of niet in veiligheid kunnen brengen. Dit hangt niet alleen af van de diersoort, maar ook van het stalsysteem. Daarbij speelde ook de vraag hoe omgegaan moet worden met een biologisch bedrijf, dat per dier meer staloppervlak heeft dan een regulier bedrijf. Een grotere staloppervlakte dan de grenswaarde van 2.500 m2 gaat dus niet altijd gepaard met meer dierenleed door brand dan toegestaan. Ook innovaties, robotisering en de toekomstvisies van de agrarische bedrijven zijn met dank aan de werkgroepleden beschouwd. Daarmee is een normontwerp tot stand gekomen waarmee de markt de komende jaren vooruit kan.

Grote veestallen volgens NEN 6060

De kracht van NEN 6060 is de eenvoud van het werken met vaste maatregelpakketten en de herkenbaarheid die dit al lange jaren heeft bij de markt (vóór 2015 via de publicatie Beheersbaarheid van Brand). Het uitbreiden van NEN 6060 voor veestallen bleek echter een uitdagende klus. Verschillende diersoorten, verschillende stalsystemen, verschillende maatregelpakketten en configuraties daarbinnen, maakten het niet mogelijk om de huidige NEN 6060 met een kolom ‘veestallen’ uit te breiden. Een sprinklersysteem in een veestal is niet direct een voor de hand liggende oplossing, beperking van vuurlast zet niet veel zoden aan de dijk en een binnenaanval door de brandweer om dieren te redden is niet realistisch. Dit bij elkaar leidde tot de keuze om vooraf samengestelde maatregelpakketten in NEN 6060 te definiëren voor rundvee, pluimvee- en varkensstallen. Keuze en toepassing van één van de samengestelde pakketten levert rechtstreeks een vergroting van het toelaatbare brandcompartiment. Het werd te ingewikkeld om in die systematiek eigen combinaties van maatregelen te waarderen. Gebruik maken van onderdelen uit twee of meer pakketten kan wel, maar dan is het noodzakelijk om de switch te maken naar NEN 6079.

Definitieve norm brandveiligheid grote veestallen

De combinatie brandveiligheid en grote veestallen, met aandacht voor dierenleed door brand, bestaat. Althans, met de komst van de normontwerpen NEN 6079 en NEN 6060 is binnen een breed samengestelde werkgroep consensus bereikt over de eerste normen die we in Nederland over dit onderwerp hebben. Normen die een gelijkwaardig alternatief bieden voor de regels die Bouwbesluit 2012 stelt, maar die ook rekening houden met de wens om dierenleed door brand zoo veel mogelijk te voorkomen. In de periode tot 1 september 2017 stonden de normen uit voor commentaar uit de buitenwereld. Momenteel wordt het commentaar verwerkt en bouwen we aan een definitieve norm voor brandveiligheid in grote veestallen.