Het komt in Nederland ongeveer één keer per jaar voor: een brand in een parkeergarage. Slachtoffers zijn er gelukkig tot nu toe niet gevallen, maar de materiële schade is vaak enorm. Daarom nemen ze in Leiden bij de bouw van een van de diepste ondergrondse garage’s van Nederland onder de Lammermarkt de nodige voorzorgsmaatregelen. Zo zijn de risico’s aanzienlijk teruggebracht door de juiste afstemming van installaties.
Door: Peter Passenier
Parkeren in Leiden valt zeker niet altijd mee, maar sinds 19 april 2017 is er een reden om het toch te proberen. Die dag opende de ondergrondse parkeergarage onder de Lammermarkt officieel zijn deuren, de diepste van Nederland. En wellicht ook een van de sfeervolste. Niet de karakteristieke grauwgrijze muren met bijbehorende spookverlichting, maar gebroken wit met heldere led-lampen. En o ja: met afbeeldingen uit de geschiedenis van Leiden.
Onveilige elektrische auto’s
Een fijne parkeerervaring dus – tenminste, als er in de garage geen brand uitbreekt. En er is altijd een kans dat dit wel geschiedt. Sinds de jaren tachtig herbergen auto’s steeds meer brandbare kunststoffen, en de komst van de elektrische auto’s met grote batterijpakketten, maakt het niet veiliger. Ongeveer één keer per jaar gaat het in Nederland mis, en aangezien brandende auto’s zorgen voor een enorme warmtestuwing, is de materiële schade dan vaak groot.
Dat risico willen ze in Leiden niet lopen. “Een garage is na zo’n brand immers geruime tijd buiten bedrijf”, vertelt ontwerpmanager Marjorie Greveling. “Bovendien grenst die aan de Lammermarkt aan de historische molen. En als de constructie het helemaal zou begeven, zou de schade zich kunnen uitbreiden naar de gebouwen binnen een straal van 25 meter eromheen. Die molen dus, maar ook een rijtje huizen op 17 meter. Dat is natuurlijk onbespreekbaar.”
“Brandende auto’s zorgen voor een enorme materiële schade
Greveling werkt bij de Combinatie Parkeergarages Leiden, Dura Vermeer-Besix, de partij aan wie de bouw van de parkeergarage werd gegund. “Je hebt het hier over een groot ondergronds gebouw met zeven verdiepingen van ruim 22 meter diep, een soort flatgebouw op zijn kop. Volgens het Bouwbesluit moet dat zijn onderverdeeld in compartimenten, maar bij een parkeergarage is dat niet uitvoerbaar. Vandaar dat je bent aangewezen op gelijkwaardigheid.”
Hoge eisen aan vluchtroutes
Greveling: “We konden kiezen tussen een rookwarmte-afvoer en een sprinklerinstallatie, en uiteindelijk kozen we voor de laatste. De initiële aanschafkosten hiervan zijn hoger, maar de brandweer vindt dit tegenwoordig wel de beste oplossing.” Ook op andere gebieden nemen ze in Leiden het zekere voor het onzekere. “In het Bouwbesluit 2012 staat dat de constructie 90 minuten brandwerend moet zijn. En vanwege de sprinklerinstallatie mochten we dat terugbrengen naar 60 minuten. Echter, gezien de omvang van de garage hebben we toch gekozen voor een brandwerendheid van 90 minuten. Verder hebben we ook hoge eisen gesteld aan de vluchtafstand en de vluchtroutes”, verduidelijkt Greveling.
“We konden kiezen tussen een rookwarmte-afvoer en een sprinklerinstallatie
Hij vervolgt: “We zijn ervan uitgegaan dat er bij een eventuele brand 80 personen per laag aanwezig zijn. Dat is een onwaarschijnlijk hoog aantal, want zo’n garage is geen verblijfsgebied, maar we wilden uitgaan van het worst case-scenario. De brandweer was daar erg content mee.” Inderdaad is de brandweer tevreden. Vincent de Winter, teamleider Advies bij Brandweer Hollands-Midden: “In Nederland zijn er nog niet zoveel parkeergarages die een sprinklerinstallatie hebben aangeschaft. Tot nu toe ging men ervan uit dat zo’n brand niet groter zou worden dan drie tot negen megawatt, en dat de brandweer hem snel onder controle zou hebben. Maar helaas is de rookontwikkeling bij dit soort branden enorm. Bovendien krijg je het probleem dat brandende auto’s soms vanzelf gaan rijden, en op die manier het vuur verder verspreiden.”
Gedrag van gebruikers
“Als de brand zich uitbreidt tot meer dan drie auto’s, is er vaak geen blussen meer aan”, verduidelijkt De Winter. Dat alles is met een sprinklerinstallatie te voorkomen. “In 99 van de 100 keren werkt zo’n installatie uitstekend. Een brand in een auto zal voldoende worden gekoeld, zodat hij zich niet uitbreidt. Natuurlijk zullen wij dan alsnog snel uitrukken om te controleren of het vuur echt uit is en eventueel nablussen. Maar vaak is dat alles wat we hoeven te doen, en is de garage binnen een dag weer in gebruik. Een auto met een batterijpakket heeft natuurlijk een ander risico, maar ook hier is een sprinkler heel effectief. Die houdt het vuur minstens een uur beheersbaar, dus hebben wij alle tijd om in te grijpen”, aldus De Winter.
“Er schuilt een risico in het gedrag van de gebruikers
Een veilige garage dus? Aan de ene kant wel, vindt Greveling. “Dit is echt een ondergrondse bunker. Als er ooit een oorlog zou uitbreken dan denk ik dat ik hier mijn toevlucht zoek.” Maar aan de andere kant… er schuilt volgens Greveling misschien toch een risico. En dat zit hem in het gedrag van de gebruikers. “In het verleden heb ik mij wel eens verdiept in onderzoeken naar branden in tunnels, en daar zag je dat mensen het risico niet goed inschatten. Die gingen kijken wat er aan de hand was, en zetten het pas veel te laat op een rennen. Hetzelfde zie je soms bij branden in parkeergarages: mensen proberen toch op het laatste moment nog hun auto te redden, ook als die garage al vol staat met rook. Dit risico hebben we aanzienlijk teruggebracht door de juiste afstemming van installaties.”
Samenhang installaties
De brandweer is niet alleen tevreden over de sprinklerinstallatie, maar ook over de samenhang met de andere installaties. De Winter: “Wat ik bijzonder prettig vind, is dat wij in een vroeg stadium onze inbreng konden geven over de te verwachten brandscenario’s in relatie met onze repressieve mogelijkheden. Zelfs al voordat de opdracht was gegund. Wij hebben onze stem uitgebracht op de partij die het uiteindelijk is geworden. Niet alleen omdat die koos voor sprinklers, maar ook vanwege de samenhang van de installaties. Wat je af en toe ziet is dat er een auto in brand vliegt en dat de ventilatie-installatie de warmte afvoert. Maar omdat die warmte dan wordt verplaatst, wordt de sprinklerinstallatie ingeschakeld bij de verkeerde auto. In Leiden hebben ze dat voorkomen. Over dat concept is goed nagedacht.”
Brandweerlift
Als een gebouw hoger is dan 18 meter moet het zijn voorzien van een brandweerlift, volgens het Bouwbesluit. “Maar”, zegt Greveling, “datzelfde Bouwbesluit zegt niets over gebouwen die de diepte ingaan. En omdat we dieper zijn dan die 18 meter, hebben we dat besproken met de brandweer. Uiteindelijk is die lift er toch gekomen.”
<<Bezoek de overzichtspagina over sprinklers>>
Volg Brandveilig op LinkedIn
Volg Brandveilig op LinkedIn
” style=”box-sizing: border-box; display: inline-block; line-height: 1; vertical-align: bottom; padding: 0px; margin: 0px; text-indent: 0px;”>