De Haagse burgemeester Pauline Krikke legde begin deze maand haar functie neer. Aanleiding was het rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV). Daarin staan conclusies over de uit de hand gelopen Scheveningse nieuwjaarsbrand 2018/2019 die een gigantische vonkenregen met zich meebracht: het zogenaamde vliegvuur.
Door Marcel van Duijn
Het aftreden maakte zij niet via een persconferentie bekend maar op Instagram. Krikke – sinds maart 2017 burgemeester – wilde daarmee direct de Haagse bevolking bereiken. “Ik ben met hart en ziel burgemeester van Den Haag geweest”, aldus Krikke, die vooralsnog wordt opgevolgd door waarnemer Johan Remkes (VVD).
Diesel
“Het vliegvuur ontstond doordat bij de vuurstapel diesel was gebruikt. Ook was een van de twee vuurstapels meer dan 45 meter hoog, terwijl 35 meter was toegestaan. Door hoogte, omvang en vorm van de stapel en de vaten diesel, zijn de houten pallets razend snel ontbrand. Dit veroorzaakte de thermiek en turbulentie. Daardoor kwamen stukken hout van de stapel los”, aldus het rapport. De stevige westenwind deed de rest: snippers vlogen over Scheveningen waardoor schade ontstond aan huizen, auto’s en andere persoonlijke eigendommen. Alle oud-en-nieuw-vierders ter plekke en de inwoners van Scheveningen hadden een angstige nacht.
Brandversnellers publiek geheim
Sinds de jaren ’90 zijn er elke jaarwisseling twee vreugdevuren, als vervanging van Haagse ongeregeldheden vele jaren daarvoor. Scheveningen-dorp bouwt een brandstapel ten noorden van de haven op het Noorderstrand. De buurt Duindorp doet dat op het Zuiderstrand. Zij strijden om het hoogste en mooiste vuur van Den Haag. Het was een publiek geheim dat al jaren brandversnellende middelen werden gebruikt, stelt de OVV. Volgens de onderzoeksraad had de gemeente kunnen besluiten de stapels deels te laten afbouwen of de vaten diesel te verwijderen. Ook had de gemeente de keus de stapels niet in brand te laten steken, om de veiligheidsrisico’s te beperken. Bovendien was er geen vergunning voor de vuren. Gemeente en bouwers hadden afspraken gemaakt die in 2016 werden vastgelegd in een convenant. Met risico’s als vliegvuur werd geen rekening gehouden, ook niet nadat tijdens de jaarwisseling van 2017/2018 al vliegvuur over de boulevard trok. Bewoners van appartementen aan de boulevard klaagden toen al over hitte en roet.
Fundamenteel andere aanpak nodig
De bouwers hebben volgens de OVV in de loop der jaren weinig verantwoordelijkheid getoond. “Afspraken werden niet gerespecteerd, omdat ze zich er niet aan verbonden voelden. Ook de vereiste maximale hoogte van 35 meter vonden ze slecht te rijmen met het wedstrijdelement tussen beide vuurstapels. Ze gingen ervan uit dat de gemeente gezien hun ervaringen toch wel mee bewoog.” Het is een wonder dat er geen slachtoffers zijn gevallen. Hulde aan de brandweer die meer schade kon voorkomen. Het vliegvuur maakt duidelijk dat de wijze van organiseren grote veiligheidsrisico’s opleverde en een fundamenteel andere aanpak vergt (het wordt eind 2019/2020 een publieksevenement).
OVV beveelt de burgemeester van Den Haag nu aan om proportionele eisen te stellen aan de veiligheid rond de organisatie van vreugdevuren. Dat gaat een forse kluif worden voor Remkes… De bouwers hebben gelukkig aangegeven zich anders op te willen stellen. Alles voor hun jaarlijkse vreugdevuur.
Volg Brandveilig op LinkedIn
– Race naar de top! Column Joric Witlox
– Column David den Boer: groene brandveiligheid