De brandweer rondde vorig jaar haar toekomstverkenning af én zette een mijlpaal: de doctrine brandbestrijding is een feit. Dat geeft richting en fundament aan onze plannen voor dit nieuwe jaar. Het lectoraat Brandweerkunde gaat zich meer richten op technische hulpverlening en op de brandweerorganisatie. In deze column licht ik een tipje van de sluier op.
De Toekomstverkenning Brandweer is afgelopen najaar opgeleverd. Velen van u hebben in de Future Search hieraan bijgedragen. De voor mij belangrijkste constatering van dit onderzoek is dat de toekomst in hoge mate onvoorspelbaar is geworden. En dat flexibiliteit en veerkracht het antwoord zijn. Op zich is dit niet nieuw, maar de grote vraag is wat flexibiliteit en veerkracht organiseren nu precies inhoudt. Voor de samenleving, voor organisaties en voor de brandweer zelf. Daaraan gekoppeld is de vraag hoe breed de taakopvatting van de brandweer moet zijn in het licht van de veranderende risico’s, zoals door klimaatverandering, maatschappelijke veranderingen en verdichting.
Uiteraard is ook in deze toekomstverkenning ‘innovatie en kennisontwikkeling’ een van de belangrijkste thema’s. Niet omdat ik als lector dat belangrijk vind, maar omdat we zien dat de incidentbestrijding echt ingewikkelder wordt. Mijn blog over de 5T’s geeft richting aan de innovaties, en geen innovatie zonder kennis.
Duurzaam werkgeverschap is het laatste thema dat aandacht vraagt. Nieuwe vormen van leiderschap, duurzame inzetbaarheid van personeel, maar zeker ook het vinden en binden van personeel in een lastige arbeidsmarkt. Allemaal thema’s waarover de Raad van Commandanten en Directeuren Veiligheidsregio (RCDV) zich de komende tijd gaat buigen, en waarbij we vanuit het lectoraat ondersteunen met onderzoek.
Voor het eerst in de geschiedenis heeft de brandweer een doctrine brandbestrijding. In de doctrine komen uitgangspunten, modellen en onderzoeksresultaten heel mooi samen. Het is interessant om er eens doorheen te lopen, zowel voor brandbestrijders als voor brandveiligheidsadviseurs. In de strategische doctrine komen de uitgangspunten aan de orde: wat kan de brandweer wel en wat niet, dus waar mogen burgers op rekenen (of niet). Op tactisch niveau komen bijvoorbeeld het kenmerkenschema en het kwadrantenmodel terug. En op operationeel niveau de basisprincipes en situationele commandovoering. Met name de laatste twee zijn echt helemaal gebaseerd op onderzoek van de lectoraten Brandweerkunde en Brandveiligheidskunde. En daar ben ik best trots op. Ik ken geen brandweer in de wereld die dat heeft.
En verder? Dit jaar zal meer aandacht naar technische hulpverlening gaan. We gaan bijvoorbeeld onderzoeken of de huidige werkwijzen bij verkeersongevallen nog actueel zijn. Daarnaast doen we steeds meer onderzoek naar de mens, mensorganisatie, cultuur en leiderschap. Zo ronden we dit voorjaar ons onderzoek naar vrijwilligheid af. U gaat er de komende tijd meer van horen!
Ten slotte hebben we samen met het lectoraat Brandveiligheidskunde het leren van incidenten prominent als prioriteit benoemd. Wij denken dat er erg veel te leren valt van de praktijk. We willen de oefeningen realistischer maken door waargebeurde scenario’s te gebruiken. Daarom gaan we hier echt werk van maken. Bent u er klaar voor? Leert u met ons mee?
Dr. ir. Ricardo Weewer, MIFireE is lector Brandweerkunde bij het Nederlands Instituut Publieke Veiligheid (NIPV)
