Verbaast u zich wel eens over iets? Beoordeelt u wel eens iets als nieuw en onverwachts? Het gebeurt mij geregeld. Neem ons laatste onderzoek over persoonlijke veiligheid en rookverspreiding. Hierbij onderzochten we wat de risico’s van rookverspreiding zijn voor het vlucht- en stay-in-place-concept in woongebouwen. Uit ons onderzoek blijkt dat het brandveiligheidsniveau in woongebouwen niet voor iedereen gelijk is. Hoe kwetsbaarder je bent, hoe lager het brandveiligheidsniveau is. Je eigen kwetsbaarheid is mede bepalend voor de mate van brandveiligheid.
Dat is toch verbazingwekkend, daar staan we onvoldoende bij stil. Misschien is het naïef om te verwachten dat we daar wel rekening mee houden. Ik hoor de eerste meningen al. “Het is toch logisch dat we daar geen rekening mee houden” en “Veiligheid is ook je eigen verantwoordelijkheid”. Ik houd het nog maar even bij verbazing en vraag me af of we er wel goed over hebben nagedacht. De huidige brandveiligheidsvoorzieningen lijken vooral te zijn toegespitst op niet-kwetsbare personen die een theoretisch gewenst gedrag bij brand laten zien. Als je een generiek niveau hanteert, moet dat dan niet meer gericht zijn op de middengroep (kwetsbare personen) en moet er dan niet meer rekening worden gehouden met het gedrag dat mensen daadwerkelijk vertonen bij brand?
Gedrag is trouwens ook zo’n onderwerp waarbij ik regelmatig van de ene in de andere verbazing val. Wist u dat kennisoverdracht een slecht middel is om het gedrag van mensen te veranderen? Het nut ergens van inzien, in staat voelen om te kunnen handelen en geloven in de effectiviteit van iets: dat zijn goede voorspellers van gedrag. De corona-periode heeft de waarde van deze voorspellers wel bewezen. Als ik naar mijn eigen vakgebied kijk, vraag ik me af: richten we ons wel voldoende op deze voorspellers bij onze uitleg over brandveiligheidsvoorzieningen en -maatregelen? Of vallen we toch weer terug op onze ingebakken voorkeur voor het overdragen van zo veel mogelijk kennis?
Maar ik dwaal een beetje af. Weet u wat het mooie aan verbaasd zijn is? Je hebt nog geen oordeel of mening klaar. En dat is in deze tijd een verademing. Het lijkt wel of een mening of oordeel tegenwoordig de eerste primaire reactie moet zijn. Het liefst zeer uitgesproken en ongenuanceerd. Of gemaakt verbaasd: “Ik stel alleen maar vragen”, waarbij het oordeel verwerkt is in de vraag. En daar verbaas ik me dus over. Niet dat ik koningsgezinder dan de koning ben. Sterker nog, het is niet makkelijk om oprecht verbaasd te zijn en dat ook toe te geven. Probeert u het eens, zodat we voordat we aan meningsvorming doen een onderwerp rustig van verschillende kanten kunnen bekijken zonder het oordeel al klaar te hebben.
Lieuwe de Witte, Lector Brandveiligheidskunde (NIPV)
Op onze website vindt u ons rapport ‘Rookverspreiding en persoonlijke veiligheid’: https://nipv.nl/rookverspreiding-en-persoonlijke-veiligheid/ In het kader van de problematiek van rookverspreiding in woongebouwen heeft NIPV eerder grootschalige praktijkexperimenten naar rookverspreiding uitgevoerd in een leegstaand woongebouw in Oudewater. Daarnaast is onderzoek gedaan naar de vluchtveiligheid van woongebouwen, enkele vluchtroute en droge blusleidingen. Zie voor meer informatie over deze onderzoeken: https://nipv.nl/vluchtveiligheid-van-woongebouwen/
