Snelle maatregelen gewenst om talrijke stalbranden te voorkomen

Met enige regelmaat worden we opgeschrikt door stalbranden. De branden zijn vooral bij varkens- en kippenhouders met fatale gevolgen voor de dieren. Met duizenden vinden ze de dood in de enorme vuurzee. Vluchten is vaak niet mogelijk door de manier waarop de dieren gehouden worden en de massaliteit van de onderkomens.

Dit jaar zijn er helaas talrijke stalbranden te betreuren. Duizenden dieren zijn hierdoor gestikt of verbrand. Overheden en dierenwelzijnsorganisaties als onder meer Wakker Dier en de Dierenbescherming roepen op om snelle maatregelen te nemen. Toch is deze trend als een aantal jaren aan de gang. Met enige regelmaat worden we geconfronteerd met stalbranden, vooral bij varkens- en kippenhouders met fatale gevolgen voor de dieren in de stallen. Met duizenden vinden ze de dood in de enorme vuurzee. Vluchten is vaak niet mogelijk door de manier waarop de dieren gehouden worden en de massaliteit van de onderkomens. De ongecompartimenteerde bouwwijze en het gebruik van veelal brandbare isolatiematerialen in de constructie, zorgen voor een nauwelijks te blussen inferno. Er ligt een onderzoeksrapport stalbranden: ‘Actieplan stalbranden over de jaren 2012-2016’. Initiatiefnemers waren LTO Nederland, NVBR, Verbond van Verzekeraars, de Dierenbescherming en de Rijksoverheid. Naar aanleiding van de meest recente grote branden met veel dierenslachtoffers (in Erichem bijvoorbeeld 20.000 dieren, volgens Wakker Dier) worden nieuwe initiatieven ontwikkeld, terwijl in het actieplan 2012-2016 al de nodige stappen zijn gezet. In een artikel in het blad ‘Veehouderij’ van november 2016 wordt voorzichtig de conclusie getrokken dat het actieplan “op het oog nauwelijks tot het gewenste beeld heeft geleid”. Toch vragen vele partijen om voortzetting van het actieplan.

Gebouwconstructie

In het plan is onderzoek gedaan naar de oorzaken. In 40 procent van de branden liggen problemen met de elektriciteit ten grondslag aan de ramp. Gepleit wordt daarom voor een periodiek onderzoek van de elektrische installatie door een onafhankelijke deskundige. In 30 procent van de gevallen liggen brandgevaarlijke werkzaamheden ten grondslag aan de brand. Naleving van de juiste procedures kan hier een oplossing bieden. Het Verbond van Verzekeraars heeft een checklist stalbranden gemaakt. Naast genoemde zaken wordt ook aandacht gevraagd voor de gebouwconstructie met gebruik van brandveilige bouwmaterialen en speciale aandacht voor brandveilig isolatiemateriaal. Het Bouwbesluit voor nieuwe stallen is aangescherpt, maar dit geldt nog niet voor bestaande stallen. Van de 16.550 varkensstallen in Nederland zijn 15.500 stallen van vóór 2014 (Universiteit Wageningen).

Compartimentsgrootte

Bijkomend probleem is de brede inzet van asbesthoudende golfplaten in oudere staldaken. Uiteraard zijn de platen onbrandbaar, maar dit zorgt wel voor opruimproblemen bij een stalbrand en daarmee hoge opruimingskosten. Instanties spreken over circa 120 miljoen vierkante meter asbesthoudend materiaal verwerkt in stallen. Op 1 januari 2024 dienen alle asbestdaken verwijderd te zijn en vervangen door niet-
asbesthoudend materiaal. Een utopie? Naar aanleiding van de recente grote branden in Erichem en Azelo wordt weer aandacht gevraagd voor onderzoek naar de oorzaak. Vervolgens willen verzekeraars nadere bedrijfsinspecties. Bovendien wordt aandacht gevraagd voor een agro-elektra-keuring. Was dat al niet afgesproken in het actieplan? Vonden er dan geen inspecties plaats in het verleden? Normering over compartimentsgrootte heeft mogelijk invloed op nieuw te bouwen complexen, maar niet op de bestaande. Maar met de uitvoering van het actieplan 2012-2016 kom je al een heel eind… Inmiddels heeft de zaak ook de aandacht van de financiers van de agrarische wereld. Ligt daar dan de oplossing? Hoe dan ook zal een oplossing veel geld kosten.