Stichting Salvage zet zich namens de gezamenlijke (brand)verzekeraars in voor een stabiele situatie na een brand. Beleidsadviseur Bertran Hallink vertelt over trends en uitdagingen, en over de vooruitzichten en issues voor de toekomst.
Vorig jaar daalde het aantal brandmeldingen bij Stichting Salvage: van 5289 in 2019 naar 5028 in 2020. “De afname heeft te maken met de relatief rustige weersomstandigheden in de winter”, vertelt Bertran Hallink, beleidsadviseur veiligheidsregio’s en crisisbeheersing bij Salvage. “Door het milde najaarsweer werd er minder gestookt dan normaal, waardoor er minder schoorsteenbranden waren.” In juli en augustus waren er, als gevolg van zwaar onweer, juist significant meer meldingen bij Salvage.
Overigens signaleerde het Verbond van Verzekeraars in 2020 meer claims door woningbranden ten opzichte van 2019. Volgens Brandweer Nederland ging het hierbij veelal ging om relatief kleine incidenten, waarbij de inzet van Salvage niet altijd noodzakelijk was.
Als onafhankelijke stichting verleent Salvage, in 1986 opgericht door de gezamenlijke (brand)verzekeraars, eerste hulp en opvang aan particuliere én zakelijke gedupeerden. Het mandaat richt zich op gebouwgerelateerde schade door brand (als gevolg van een brand, blikseminslag of explosie), storm, water en aanrijdingen. De stichting beschikt over een landelijk netwerk van 154 deskundige coördinatoren, waarvan er wekelijks enkele tientallen 24/7 in een piketrooster beschikbaar zijn. Na een oproep door de brandweer is er doorgaans binnen een uur een Salvage-coördinator ter plaatse.
Klimaat en energie
Salvage signaleert een mogelijke toename van incidenten die zijn gerelateerd aan klimaatverandering en de energietransitie. Hallink: “Perioden van grote hitte en droogte, afgewisseld met zware neerslag, lijken respectievelijk het aantal incidenten van brand en de water- en stormschade te doen stijgen. Daarnaast komen branden die ontstaan in accu’s, batterijen en zonnepanelen op ons netvlies.” Salvage gaat deze incidenten expliciet vastleggen, om in de toekomst trends in kaart te kunnen brengen.
Een andere opvallende ontwikkeling heeft te maken met de inrichting van de gebouwde omgeving. “De plastics die nog altijd veel worden verwerkt in meubels en interieuraccessoires veroorzaken branden met veel zwarte en giftige rook. Naast het vuur is ook de rookverspreiding een groot risico voor bewoners, die bovendien veel materiële schade kan veroorzaken. Een woningbrand in een wooncomplex kan daardoor verstrekkende gevolgen hebben. Zo kunnen mensen na zo’n brand minder snel terug naar de woning.” De problematiek is extra urgent in verpleeghuizen en geschakelde seniorenwoningen, waar bewoners bij een uitslaande brand vaak moeilijk kunnen vluchten.
Samenwerkingspartner voor de brandweer
Normaal gesproken wordt Salvage door de brandweer opgeroepen. In ongeveer 10 procent van de gevallen betreft het een andere melder, zoals een Officier van Dienst Bevolkingszorg van een gemeente. In dertien Veiligheidsregio’s krijgt de centralist van de meldkamer van de brandweer een taak in beeld om Salvage in te schakelen wanneer wordt voldaan aan een aantal criteria, bijvoorbeeld als er sprake is van een middelbrand waarbij een gebouw is betrokken.
Salvage wordt steeds meer als een professionele samenwerkingspartner van de brandweer gezien, constateert Hallink. “We hebben natuurlijk een gezamenlijk doel: handelingsperspectief voor de gedupeerden, zo min mogelijk schade en een goede afloop van een incident. Omdat we voor verzekeraars veel informatie vastleggen en analyseren over onze inzet bij incidenten, kunnen we ook een bijdrage leveren aan de kennispositie van onze partners, waaronder het IFV. Waar mogelijk bundelen we gegevens om de inzichten terug te geven aan het veld. Zo zijn we ook in gesprek met de vakgroep brandonderzoek van Brandweer Nederland. Het doel is om toedrachtsonderzoekers van verzekeraars en brandonderzoekers van de brandweer samen te laten optrekken wanneer er een onderzoek aan de orde is. Salvage vervult daarbij een intermediaire rol.” Er zijn plannen om in de toekomst ook data te verrijken om bijvoorbeeld voorspellende analyses mogelijk te maken.
Leren van corona
De landelijke maatregelen tegen COVID-19 hebben in 2020 geleid tot een aanpassing van de werkwijze en handelingsprotocollen van Salvage. Hallink: “Na elke persconferentie van het kabinet hebben we – in overleg met onze partners – scherp gekeken naar eventuele noodzakelijke wijzigingen in onze manier van werken. Er is bijvoorbeeld bij de inroostering rekening gehouden met de beschikbaarheid van extra coördinatoren, zodat de reisafstand tot een incidentlocatie zo kort mogelijk zou zijn. De alarmcentrale van Salvage is bij elke brandmelding speciale vragen gaan stellen om een goed beeld te krijgen op basis waarvan de Salvage-coördinator kan besluiten of ter plaatse gaan noodzakelijk is, of dat er kan worden volstaan met telefonisch contact met de gedupeerde. Daarnaast inventariseren we de risico’s van (her)besmetting op de locatie. De ervaring leert dat het toch vaak gewenst of noodzakelijk is dat een Salvagecoördinator ter plekke aanwezig is. Als bijvoorbeeld een gedupeerde ontredderd op straat staat, dan willen we de schademelding niet op afstand afhandelen.”
Een aantal aspecten van de aangepaste werkwijze worden gehandhaafd, ook nu de overheidsmaatregelen tegen COVID-19 zijn versoepeld. Zo vindt er inmiddels standaard een nauwgezette check plaats om de noodzaak van een locatiebezoek te bepalen, en registreert de alarmcentrale systematisch gegevens over coronameldingen. “We hebben ook geleerd hoe belangrijk het is om alle coördinatoren structureel aan te laten haken op eventuele veranderingen. Daarom is ons intranet doorontwikkeld, en kunnen we sneller en beter schakelen met coördinatoren die piketdienst hebben en met de flexibele schil daaromheen.”
Zo werkt Salvage
- Stichting Salvage zorgt voor aandacht, actie en advies wanneer er schade is ontstaan aan gebouwen door brand, bliksem, explosie, water, storm of een aanrijding met een motorrijtuig. De Salvage-coördinator vangt gedupeerden op, helpt zoveel mogelijk met alles wat er geregeld moet worden, en neemt maatregelen om extra schade en leed te voorkomen. Afhankelijk van de ernst van de schade wordt er een schadestopbedrijf ingeschakeld voor bijvoorbeeld het wegpompen van bluswater, het dichttimmeren van ramen en deuren en/of het veiligstellen van eigendommen. Indien nodig wordt er vervangend onderdak geregeld. Het doel van de hulp van Salvage is het bereiken van een stabiele situatie en duurt niet langer dan tot de eerstvolgende werkdag.
- De alarmcentrale van Salvage registreert de informatie over het incident en meldt de schade bij de betrokken verzekeraar, die de afhandeling in gang zet. De Salvage-coördinator adviseert de gedupeerden over eventuele vervolgstappen, zoals de contacten met de verhuurder, de verzekeraar, het energiebedrijf en/of de installateur. Ter plaatse is de coördinator de deskundige gesprekspartner van brandweer, gemeente en andere betrokkenen.
- De Salvage-coördinatoren zijn niet in dienst van de stichting, maar werken bij onafhankelijke expertisebureaus en verzekeraars. De ervaren brandschade-experts worden opgeleid door de stichting en zijn vervolgens gedurende enkele weken per jaar oproepbaar als Salvage-coördinator.
- Salvage focust op repressie, nazorg en crisisbeheersing. De gezamenlijke verzekeraars die de oprichters zijn van de stichting nemen het voortouw in preventie. Salvage voorziet de verzekeraars – en partners zoals het IFV – van informatie die bijdraagt aan preventie. Op de website van Salvage staan ook onder andere een checklist over het brandveiliger maken van woningen, en tips over wat te doen als er toch een brand uitbreekt.
Grote branden
Sinds juli 2020 maakt Salvage gebruik van een nieuw draaiboek voor de coördinatie bij grootschalige incidenten. De stichting is steeds vaker als partner van Veiligheidsregio’s, Omgevingsdiensten en gemeenten betrokken bij grote branden, licht Hallink toe. “Recent gaat het om incidenten in onder andere seniorencomplexen in Musselkanaal en Delden, een bedrijfsverzamelgebouw in Capelle aan den IJssel, een studentenappartementencomplex in ‘s-Hertogenbosch en woningen in de Haagse Schilderswijk. We zien ook dat er steeds meer vraag is naar onze mobiele unit, die we tijdens een meerdaagse inzet gebruiken als locatie voor onder andere coördinatie, schaderegistratie en nazorg.”
De lessen die worden geleerd tijdens grote branden zijn ook relevant voor de crisiscoördinatie bij andere incidenten, concludeert Hallink. “De rampen en crises maken heel duidelijk hoe belangrijk de samenwerking tussen de verschillende partijen is, vanuit een gedeelde doelstelling. In de hectiek van een incident is er soms onduidelijkheid over de afbakening van taken. Maar de ketenpartners in de repressie en nazorg spreken elkaar nu vaker aan op elkaars taken en verantwoordelijkheden. Salvage is dan ook steeds beter in beeld als een professionele partij met een specifieke taak en meerwaarde voor gedupeerden.”
Lynsey Dubbeld is freelance tekstschrijver
