Door Arjan ten Broeke

Vooral in grote steden als Londen, waar de ruimte beperkt is, worden sprinklers gebruikt om te voldoen aan de vereiste brandwerendheid van de beglazing. Een sprinkler heeft als doel een brand te detecteren en deze onder controle te houden.

In de praktijk heeft een sprinkler vaak een blussende werking. In geval van brand beschermt een sprinklerinstallatie het gebouw en de mensen in het pand. Ook draagt het bij aan de continuïteit van de werkzaamheden in het gebouw, met relatief weinig waterschade.

Brandwerendheid en WBDBO

In Nederland hanteren we het Bouwbesluit. Hierin staan de minimale eisen waaraan moet worden voldaan om te zorgen dat een bouwwerk geen gevaar oplevert voor de bewoners, gebruikers en omgeving. Een bekend begrip binnen het bouwbesluit is Weerstand tegen BrandDoorslag en BrandOverslag, ook wel bekend als WBDBO.

Brandwerendheid en WBDBO zijn twee verschillende begrippen. WBDBO is een theoretische waarde, terwijl brandwerendheid aangeeft hoe lang een constructie de brand kan tegenhouden. Daar waar de WBDBO een vast gegeven is, is de vereiste brandwerendheid ook afhankelijk van de omgeving van het bouwwerk. Een bepaalde afstand tussen bouwwerken kan bijvoorbeeld al voldoende zijn om het overslaan van een brand te voorkomen, zodat er aan de eis van WBDBO wordt voldaan, terwijl de brandwerendheid voor de betreffende gevel kan vervallen.

Glas brandwerend maken

Wanneer een bepaalde brandwerendheid is vereist voor een bouwconstructie, geldt dit eveneens voor de aanwezige ramen. Normaal glas breekt na enkele minuten blootstelling aan brand. Er zijn verschillende manieren om de weerstand van glas tegen brand te verhogen. Onder andere door draadbewapening aan te brengen, glas thermisch voor te spannen of het glas te voorzien van een coating. Bij meerdere glaslagen kan er gebruik worden gemaakt van een tussenlaag.

Alternatief: glas koelen

Een alternatieve methode om de brandwerendheid te verhogen is het koelen van het glas, door middel van een sprinkler die hiervoor speciaal is getest. Wanneer aan de gestelde ontwerpcriteria is voldaan, geeft de combinatie van normaal glas met deze sprinkler een brandwerendheid van maximaal 120 minuten.

Na het activeren van de sprinkler zorgt het sproeiwater voor een waterfilm op het volledige raam. Om deze voor de brandwerendheid noodzakelijke waterfilm te kunnen realiseren, zijn horizontale obstructies op het glas niet toegestaan. Dit soort sprinklers zijn zowel binnen als buiten te gebruiken.

Window-sprinkler geactiveerd door hittedetectie

Voor binnen is er een gesloten sprinkler met hittegevoelig element, die wordt geactiveerd door de ontstane hitte van de brand. Buiten kan een open sprinkler gebruikt worden, waarbij het systeem geactiveerd wordt door een detectiesysteem. De sprinkler kan worden gemonteerd in combinatie met een regulier sprinklersysteem, maar functioneert ook op zichzelf staand.

De minimale sproeitijd voor het systeem is in overeenstemming met de gevraagde brandwerendheid van het betreffende raam. Het maximaal aantal sprinklers dat kan worden geactiveerd, is afhankelijk van het ontwerp en de richtlijnen die hiervoor zijn beschreven in de betreffende datasheet.

Sprinklers zijn vaak niet zichtbaar

De ontwerper, eigenaar en gebruikers van een gebouw willen vaak niet dat sprinklerinstallaties zichtbaar zijn. Om deze reden is de sprinkler beschikbaar in verschillende varianten. In het ideale proces wordt in de ontwerpfase al rekening gehouden met een beperkte zichtbaarheid van de sprinklers.

Zowel de functionaliteit van dit soort sprinklers als de werking ervan zijn volledig getest. Uit deze testen blijkt dat aan de gestelde criteria wordt voldaan.

Window-sprinkler: normering en certificering

De sprinkler geniet een UL listing conform UL199 en de werking is getest volgens ASTM/UL E-119. Aansluitend op deze brandtest wordt de sterkte van het raam gecontroleerd door middel van een brandslanghaspel. Criterium voor een succesvolle test is dat het raam niet breekt.

In de Nederlandse praktijk staan in de NEN 6069 de criteria die bijvoorbeeld gelden voor brand- en sub-brandcompartimenten met daarin criteria als vlamdichtheid (E), warmtestraling (W) en temperatuur (I). In de ASTM/UL E-119-test wordt de testopstelling, beglazing met raamsprinklers, 120 minuten blootgesteld aan de standaard brandkromme.

“In Nederland wordt de investering in een sprinklerinstallatie nog te vaak gezien als een belemmering

 

‘Sprinklers? Nee, te duur’

In de 2016-editie van NFPA13 is een speciale paragraaf (8.15.26: Sprinkler-Protected Glazing) opgenomen over de werking en toepassing van dit soort sprinklers. Omdat NFPA13 een internationaal erkend voorschrift is voor sprinklerbeveiliging, zorgt dit ervoor dat de sprinklers makkelijker geaccepteerd worden door de markt.

In Nederland wordt de investering in een sprinklerinstallatie nog te vaak gezien als een belemmering. Daarom is het belangrijk om bewustzijn te creëren in de markt en aan te tonen dat sprinklers kunnen bijdragen aan bouwkundige besparingen.

Arjan ten Broeke is Business Development Manager bij Tyco Fire Protection Products.

Dit artikel verscheen eerder in Brandveilig.com Magazine 4/september 2016