RAI Amsterdam en de weg naar een nieuwe Gebruiksmelding

Hoe kom je in een groot en complex stelsel van bestaande gebouwen tot een brandveilige situatie? Aantoonbaar voldoen aan de eisen vanuit het Bouwbesluit blijkt vaak makkelijker gezegd dan gedaan. Jeroen de Man vertelt hoe een internationale beurs- en congresorganisatie en wereldspeler in de eventbranche hier invulling aan geeft.

Het is eind 2018 als ik word gevraagd eens te komen praten over de brandveiligheid bij RAI Amsterdam. Er is dan nog geen coronapandemie en de beurshallen worden intensief gebruikt. Dan heb je het over 12 onderling verbonden hallen met allerlei andere gebouwen er aan vast. Kantoren, parkeergarages, logistieke delen, theaters, catering, enzovoort.

In ruwweg 60 jaar sinds de ontstaansgeschiedenis op deze locatie, is de RAI flink gegroeid. Daarmee groeide ook de complexiteit van de brandveiligheid. Veel vastgoedbeheerders zullen kunnen beamen dat dit meestal erg lastige dossiers zijn. Dat was voor RAI niet anders. En los van de groei en mutaties van het vastgoed, verandert zo nu en dan ook de regelgeving. Het is in de jaren vóór 2018 geweest dat de toezichthouder, de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied, vragen stelt over de brandveiligheid. Bij de bouw van een nieuwe parkeergarage is afgesproken dat er een nieuwe Gebruiksmelding moest worden gedaan voor de hele locatie.

Aantoonbare gelijkwaardigheid van toepassing

Ga er maar aan staan; honderdduizenden vierkante meters vloeroppervlak, allerlei bouwjaren door elkaar en overal is aantoonbare gelijkwaardigheid van toepassing. Voor de onderbouwing van gelijkwaardigheid werd door een eerdere externe adviseur een poging ondernomen om dit op te zetten op basis van NEN 6079 (de risicobenadering). Maar die poging strandde. Dat bleek voor zowel de RAI zelf als de toezichthouder een te complex verhaal, dat minder goed aansloot bij de dynamiek van een evenementenlocatie.

De koers werd verlegd naar een onderbouwing op basis van NEN 6060: dat is kostbaarder om te realiseren, maar wel een robuustere en vooral herkenbaardere vorm van brandbeveiliging met bijvoorbeeld RWA- of sprinklersystemen. En dat maakt externe toetsing weer eenvoudiger. De veilige tussentijdse oplossingen zoals het positioneren van brandwachten en het opdelen van stands op beurzen met tussenruimte, konden toen worden afgeschaald.

Complexe brandveiligheidsvraagstukken

Naar mijn mening zijn dit soort grote en complexe brandveiligheidsvraagstukken het beste op te lossen door een combinatie van twee zaken: haal er de juiste mensen bij en deel het probleem op in allerlei kleinere vraagstukken. Brandveiligheid is zo’n breed en integraal vakgebied, dat eigenlijk niemand daarop alle inhoudelijke kennis heeft. En communiceer vervolgens continu met alle betrokkenen.

Brandveiligheid is zo’n breed en integraal vakgebied, dat niemand daarop alle inhoudelijke kennis heeft

En dan ga je aan de slag. Allereerst dient er een geaccordeerd brandveiligheidsconcept te zijn, wat refereert aan het te bereiken veiligheidsniveau uit het Bouwbesluit. Vervolgens stel je een aantal uitgangspunten vast, zoals bijvoorbeeld de te hanteren vuurlast van wisselend gebruik van beurshallen. Via mijn voorgangers was er al veel goed werk verricht door het opdelen van het gebouw in 19 grote brandcompartimenten. Die hebben we gewoon aangehouden.

Brandbeveiligingsplannen

Aansluitend is FPC Risk uit Utrecht gevraagd hier per compartiment een Brandbeveiligingsplan (BBP) voor te schrijven, in lijn met de afgestemde uitgangspunten en het concept. Het doel daarvan was tweeledig: op die manier maak je een nieuw integraal ontwerp van de brandveiligheid (= aantoonbare conformiteit) en is dat input voor de realisatie van alle nieuwe voorzieningen. En hoewel nog niet technisch heel diepgaand, is dat voor dit doel wel zaligmakend.

Het format van het BBP hebben we separaat door de toezichthouder vooraf laten toetsen, en dat werd goed ontvangen. Ook hebben we bij het opstellen ervan allerlei afdelingen van de RAI erbij betrokken, zoals Commercie, Real Estate en Safety & Security. Die hebben middels commentaarrondes hun input meegegeven.

Voor deze aanpak hebben we bij de toezichthouder de handen op elkaar gekregen. We kregen het vertrouwen dit traject op deze manier op te zetten, wetende dat het opstellen van 19 BBP’s en aansluitend de realisatie van voorzieningen een flinke doorlooptijd zou kennen. Parallel aan het opstellen van de eerste BBP’s hebben we daarbij wat zaken direct in gang gezet die er toch moesten komen, zoals bijvoorbeeld een sprinklerinstallatie in de parkeergarages.

Bijzondere vormen van gebouwgebruik

Toen we in 2019 startten met het opstellen van de BBP’s, stuitten we al snel op enkele bijzondere vormen van gebouwgebruik, zoals evenementen waarbij dieren verblijven, dance events  en incidenteel een keer parkeren in een beurshal. Deze vraagstukken hebben we uit het reguliere BBP-traject gehaald en later opgepakt, want dat paste niet bij de bijeenkomstfunctie uit het Bouwbesluit. Uiteraard wel met veilige tussentijdse maatregelen. Ook zijn we begonnen met de wat makkelijkere bouwdelen, want ook voor ons team nam de complexiteit snel toe en hadden we niet direct voor iedere situatie alle oplossingen. Leuk nog om te benoemen is dat in die periode Hal 5 is uitgebreid, waardoor we meteen konden toetsen of we met het nieuwe BBP-format de brandveiligheid voldoende konden onderbouwen. En dat bleek het geval, deze hal is volledig gecertificeerd weer in gebruik genomen.

Voor de manco’s die ontstonden door de bouwdelen te matchen met de nieuwe BBP’s, hebben we mancolijsten opgesteld en voorzien van een prioriteit van afhandelen.

Openheid en wederzijds respect

We hebben tijdens dit hele traject meteen een parallel overleg met de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied en brandweer opgezet. Los van de formele indienmomenten hebben we altijd contact gehouden over onze voortgang, aanpak en vraagstukken. Ik wil daarbij mijn waardering uitspreken voor de toezichthouder; die was gedurende dit traject altijd positief kritisch, heeft de verantwoordelijkheid bij RAI gelaten maar stond wel altijd open voor dialoog en toonde begrip voor de omvang van de vraagstukken. Het mooie is dat je daarbij in goede samenwerking ontzettend veel plooien kunt gladstrijken, voordat die eventueel kunnen uitgroeien tot nieuwe problemen of stukken die na indienen nog worden afgekeurd. Zoiets vraagt om openheid en wederzijds respect. Maar als die aanwezig zijn, creëert dat een enorme vertrouwensbasis om zo’n complex traject soepel te doorlopen.

Nieuwe Gebruiksmelding

En dat bleek uiteindelijk ook. Alle 19 BBP’s zijn in één keer inhoudelijk akkoord bevonden, inclusief de bijbehorende prioriteiten van realisatie. Op basis daarvan heeft RAI Amsterdam in 2021 een nieuwe Gebruiksmelding gedaan, en die werd akkoord bevonden.

Jeroen de Man is (interim) safety manager, www.qolor.nl