Installatie noodverlichting in gebouwen: do’s en don’ts

Om de veiligheid in (utiliteits) gebouwen te waarborgen is noodverlichting verplicht. Bij de aanleg daarvan is het belangrijk het normblad NEN 1010 als uitgangspunt te nemen. Het handboek Brandbeveiligingsinstallaties van Instituut voor Fysieke Veiligheid (IFV) is daarbij een goede aanvulling, maar waar moet je nog op meer letten?

Noodverlichting is een vorm van verlichting die automatisch wordt ingeschakeld bij het uitvallen van alle elektriciteit. De noodverlichtingslamp is voorzien van zowel een aansluiting op het lichtnet als van een batterij of noodstroomvoeding die de lamp indien nodig van elektriciteit voorziet. Door het installeren van noodverlichting kan worden voorkomen dat iemand in het geval van stroomuitval de weg naar buiten niet meer kan vinden in een pand of andersoortige locatie.

Led

In het geval van brand, zeker met de bijkomende rookontwikkeling, is het van belang dat aanwezigen tijdig de (nood-) uitgangen kunnen vinden. Dikwijls worden deze lampen gecombineerd met bewegwijzering als pictogrammen die wijzen naar nooduitgangen. De meeste eigentijdse noodverlichting is voorzien van led-lampen.

Eerdere, nog altijd zeer gangbare varianten zijn voorzien van ’tl’of halogeenlampen. Om de noodverlichtingsinstallatie bij spanningsuitval aan de vereiste lichtprestatie-eisen te laten voldoen is een aantal belangrijke voorwaarden gesteld bij decentrale en centraal gevoede armaturen. In het kort komt het erop neer:

Webinar Noodverlichting

Webinar terugkijken

Leg noodverlichtingsinstallaties stelselmatig en overzichtelijk aan.
De noodverlichting moet bij spanningsuitval altijd ingeschakeld kunnen worden.
De armaturen voor noodverlichting en veiligheidssignalering moeten voldoen aan de NEN-EN-IEC 60598-2-22
De centrale noodvoedingssystemen aan de voorschriften in het normblad NEN-EN 50171.

Noodverlichting installeren: decentrale voeding

Sluit decentraal gevoede armaturen aan op de groepen waarop ook de normale verlichting in die ruimte is aangesloten.
Schakel deze groepen ’s nachts niet uit. De batterijen hebben namelijk continue voeding nodig om ontlading te voorkomen.

Noodverlichting installeren: centrale voeding

Is er een centraal gevoed noodverlichtingssysteem met meer dan één armatuur? Dan moeten de noodverlichting gevoed worden door twee afzonderlijke stroomketens. Als er dan een stroomketen uitvalt, heb je altijd nog de andere stroomketen die zorgt voor licht.
Heb je armaturen die niet continue in bedrijf zijn? Zorg dat ze naar de noodfunctie overgaan op het moment dat er een defect zit in de voeding naar de normale verlichtingsarmaturen.
Van armaturen die continu in bedrijf zijn, moet de normale spanning worden bewaakt bij de hoofdschakeling verdeelinrichting.

Wanneer de installatie op deze wijze wordt aangelegd, wordt tevens voldaan aan normblad NEN-EN 50172. In hoofdstuk 4.1 staat beschreven dat noodverlichting niet alleen in werking moet treden bij een volledige uitval van de normale energievoorziening, maar ook bij een lokale storing zoals in een eindgroep.

Aandachtspunten centraal gevoede installatie

Noodverlichting moet functioneren op het moment dat er spanningsuitval is door bijvoorbeeld een brand. Dit mag de werking van de noodverlichting in andere brandcompartimenten niet nadelig beïnvloeden. Bij een decentraal gevoede installatie is dat geen issue. Bij een centraal gevoede installatie moet je op het volgende letten:

De locatie van de noodvoedingskast: plaats voedingskasten in een ander brandcompartiment dan waar de normale voedingsbronnen zijn geplaatst.
Meerdere noodvoedingskasten?: verspreid ze door het gebouw.
Noodvoedingssysteem met hoofd- en onderstations?: zorg voor bekabeling tussen hoofd- en onderstations met functiebehoud.*
Beperk het aantal noodverlichtingarmaturen per groep.

Wat zegt het Bouwbesluit 2012?

Artikel 6.3 uit het Bouwbesluit 2012 meldt het volgende: Een verblijfsruimte voor meer dan 75 personen en een besloten ruimte waardoor een vluchtroute uit die verblijfsruimte voert, hebben noodverlichting; Een onder het meetniveau gelegen functieruimte als bedoeld in artikel 6.2, tweede lid, heeft noodverlichting; Een besloten ruimte als bedoeld in artikel 6.2, vierde lid, heeft noodverlichting; Een wegtunnelbuis heeft noodverlichting; Noodverlichting als bedoeld in het eerste tot en met vierde lid geeft binnen 15 seconden na het uitvallen van de voorziening voor elektriciteit gedurende ten minste 60 minuten een op een vloer, een tredevlak of een hellingbaan gemeten verlichtingssterkte van ten minste 1 lux.

*De noodzaak voor het toepassen van een volledige bekabeling met functiebehoud voor een centrale noodverlichtingsinstallatie moet kritisch worden overwogen. Daarbij is het aan te bevelen een onderscheid te maken tussen voedende leidingen naar een brandcompartiment en de verdeling binnen een brandcompartiment, waar bekabeling met functiebehoud niet altijd toegevoegde waarde heeft.

Training Noodverlichtingsdeskundige

Brandpreventie Academy biedt een 3-daagse training Noodverlichtingsdeskundige aan. Deze is erop gericht om jou theoretische en praktische kennis van noodverlichting en vluchtwegaanduiding bij te brengen, waarna je in staat bent zelfstandig een noodverlichtinginstallatie te ontwerpen, projecteren, inspecteren en/of te onderhouden aan de hand van het Bouwbesluit 2012.

Kijk hier voor meer informatie of om je aan te melden.