Draagconstructie bij brand, denk vooral aan de basis

Tijdens de eerste dag van het 10e Nationaal Congres Brandpreventie in Echteld, georganiseerd door de Brandpreventie Academy gaf Johan Bijvank, marketing specialist en opleider bij Promat één van de boeiende presentaties. Hij benadrukte vooral dat het belangrijk is om optimaal aandacht te geven aan de draagconstructie van gebouwen en wat je kunt doen om de functie van de draagconstructie te verlengen bij brand.  

Johan: “Vele gebouwen hebben de juiste vluchtwegen, branddeuren en vluchtdeuren”. Maar wat als tijdens een brand blijkt dat je draagconstructie het niet houdt? Dan voegen de overige maatregelen niets toe. Daarom moet je altijd beginnen bij de basis: de draagconstructie. Waar worden draagconstructies van gemaakt en hoe zorg je voor een langere brandweerbaarheid zodat iedereen de kans krijgt om te vluchten?

Draagconstructies kunnen bestaan uit:

• Hout
• Staal
• Beton

Johan: ‘’Ieder bouwmateriaal heeft specifieke eigenschappen. Zorg dat je altijd de basis goed op orde hebt en bedenk goed wat je aan het doen bent.”

Hout

Draagconstructies van hout groeien in populariteit vanwege de duurzame achtergrond. En je kunt er natuurlijk mooi mee bouwen. En in het kader van brandveiligheid is dat best bijzonder. Want hout is brandbaar materiaal. De draagconstructies die van hout gemaakt zijn, zijn ontstaan uit samengesteld hout. De eis van het Bouwbesluit is dat dit hout bij brand voor een bepaalde tijd zijn functie moet blijven behouden. Hoe lang is afhankelijk van meerdere factoren.

Wat gebeurt er met hout tijdens een brand?

Hout begint te branden bij ongeveer 300 graden. Dan brand het langzaam van buiten naar binnen in. Het hout gaat verkolen. Waar moet je dan als constructeur rekening mee houden? Belangrijk is dat het gedeelte dat nog niet verkoold is bij 300 graden voldoende groot moet blijven zodat de draagconstructie voor een bepaalde tijd de functie blijft behouden. We kijken dan puur naar het Bouwbesluit dat eist dat er voldoende tijd moet zijn om te kunnen vluchten.

Wat kun je doen als niet alle houtdelen voldoen aan de eis van het Bouwbesluit?

• Impregneren: verbeteren van de brandklasse van het hout
• Coaten: de coating schuimt op bij brand en geeft een isolerende laag
• Bekleden: brandwerend plaatmateriaal timmer je om het hout heen

De optie ‘bekleden’ wordt het minst vaak gekozen omdat je dan het natuurlijke materiaal niet meer ziet.

De essentiële bouwkundige controlepunten

Van groot belang voor bouwkundige brandveiligheid

Staal

Staal is een prachtig materiaal om mee te werken. Het is flexibel, licht en goed inzetbaar als basis voor een draagconstructie. Bij een brand smelt staal bij 1400-1600 graden Celsius. Maar daarvoor zie je al vervormingen in het staal. Bij deze vervormingen neemt ook de sterkte van het staal af wat gevolgen heeft voor de draagfunctie.

Wat kun je doen om de vervorming en het smelten van staal te vertragen bij brand?

• Bekleden: er zijn vele opties om staal te bekleden. Ook voor handhaving is dit een fijne oplossing omdat direct zichtbaar is of de bekleding wel of niet voldoet aan de functie bij brand.
• Coaten: met een opschuimende brandwerende verf. Bij een bepaalde temperatuur schuimt de verf zodat er een isolerend laagje om het staal komt. Op die manier stel je het kritieke punt waarbij staal gaat smelten uit. Deze manier kun je snel en mooi aanbrengen. Voor handhaving is dit wel lastiger te beoordelen omdat je de dikte van de verflaag niet makkelijk kunt inschatten. Maar dat is op te lossen door dit goed te documenteren.

Beton

We zeggen dat beton en betonconstructies niet brandbaar zijn. Maar wat gebeurt er bij brand met beton? Wat beton bij brand doet is complex en is afhankelijk van vele factoren zoals:

• Temperatuur: het is belangrijk dat de wapening in het beton laag blijft. Met genoeg betondekking op de wapening lukt dit vaak.
• Spanning en vervorming: door ongelijke temperatuurverdeling kan beton onder spanning komen te staan en vervormen. Als de verhitte zijde uitzet en de koude zijde niet, dan krijg je verschil in spanning.
• ‘Spalling’: dit is het afspatten van beton tijdens brand. Dit ontstaat door scheurvorming of het verdampen van water in het beton. Zo komt de wapening bloot te liggen en dat zorgt voor een minder goede draagconstructie.
• Een combinatie van bovengenoemde factoren.

Wat kun je doen om de draagconstructie van beton bij brand zo lang mogelijk te behouden?

Betonconstructies kunnen tegen brand worden beschermd met vier opties:

• Brandwerende spuitpleisters
• Brandwerende platen
• Brandwerende coatings voor beton
• Brandwerende constructies, brandwerende staalconstructie

Samenvattend

Johan: ‘’Ieder bouwmateriaal heeft specifieke eigenschappen. Zorg dat je altijd de basis goed op orde hebt en bedenk goed wat je aan het doen bent.”