Gert van den Berg is gespecialiseerd in brandwerende constructies. In de rubriek ‘Brandwerendheid in de praktijk’ belicht hij onderwerpen vanuit zijn ervaring met brandproeven, regelgeving, normalisatie en de praktijktoepassing. Dit keer: brandwerende deuren en ramen.
In de vorige artikelen in deze rubriek schreef ik over brandwerende wanden of gevels opgebouwd uit een metalen of houten (Hout Skelet Bouw – HSB) raamwerk met gipsbeplating, die al dan niet een mechanische belasting dragen. In dit artikel zetten we een volgende stap in de artikelenreeks en kijk ik naar brandwerende deuren en ramen die in een wand of gevel worden geplaatst.
Bepaling van de brandwerendheid
Het Bouwbesluit 2012 stelt een WBDBO-eis tussen ruimten, uitgedrukt in minuten, te bepalen volgens NEN 6068:2020. In NEN 6068 is aangegeven dat de weerstand tegen branduitbreiding via alle mogelijke trajecten tussen die ruimten moet worden vastgesteld. Als er een brandwerende constructie nodig is in een bepaald traject, moet de brandwerendheid in de beschouwde richting worden vastgesteld met NEN 6069:2019.
Noot 1: Inmiddels is er een update van NEN 6069:2019, te weten NEN 6069:2022. Deze is echter nog niet aangestuurd vanuit Bouwbesluit 2012. Deze 2022-versie geeft wel de laatste stand van de inzichten en kan worden gebruikt binnen een gelijkwaardigheidsbeoordeling.
NEN 6069:2019 geeft voor de bepaling van de brandwerendheid van ramen en deuren de volgende methoden aan:
Testmethode:
- De Europese bepaling met een brandproef volgens EN 1634-1.
- In dit normblad is aangegeven wat er – op grond van wat er is getest – in de praktijk mag worden gemaakt.
Extended Applications:
- De Extended Applications voor te openen delen (die een verdere uitbreiding geeft op de toepassingsmogelijkheden) zijn uitgewerkt in een serie die valt onder EN 15269.
Deskundigenverklaring in het kader van Bijlage A:
- Deze optie is er voor producten waarvoor geen CE-markering verplicht is.
Noot 2: Wanneer geldt er CE-markering? Voor brandwerende buitendeuren en ramen in de gevel is er CE-markering. Voor brandwerende binnendeuren liggen de normbladen wel gereed, maar zijn deze nog niet van kracht. Zie bijvoorbeeld ook: https://www.contactpuntbouwproducten.nl/NS2022/
Noot 3: Het doel van CE-markering is de vrije verhandelbaarheid binnen de Europese Economische Ruimte (EER) van seriematig vervaardigde producten, waarbij voldoende waarborg is op van toepassing zijnde (essentiële) kenmerken, zoals bijv. brandveiligheid. In een volgend artikel zal ik hier dieper op ingaan.
Noot 4: NEN 6069:2019 en ook de 2022-versie stellen dat voor producten waarvoor geen CE-markering verplicht is, de brandwerendheid mag zijn bepaald met oudere versies van NEN 6069 (dus, zelfs teruggaand tot de 1991-versie) en beoordeeld binnen het kader van Bijlage A.
Beoordeling van de praktijktoepassing
Enkele factoren die invloed hebben op de brandwerendheid van deuren en ramen worden hierna in korte aandachtspunten benoemd.
Deurconstructie
Het gaat hier om het type deur qua constructieve opbouw, qua afmetingen, maar ook qua uitvoering, te weten enkel- of dubbelvleugelig, met of zonder boven- en zijlichten, al dan niet voorzien van glas, wissel- of taatsdeur, hef- of schuifdeur, rolluik, rolscherm, inclusief afdichtingen, enzovoort. Er dient een onderbouwing te zijn, op basis van testresultaten, dat de te realiseren deurconstructie geschikt is voor de beoogde brandwerendheid.
Hang- en sluitwerk en andere accessoires
Als we ons beperken tot handbediende binnendeuren, dan zien we al een veelheid van opties qua hang- en sluitwerk en accessoires, zoals bijvoorbeeld paumelles, scharnieren, dievenpennen, (elektrische) sloten en sluitplaten, (inbouw-)drangers, valdorpels, magneetcontacten, enzovoort. Deze opties hebben soms een positieve, maar soms ook tegelijkertijd een negatieve invloed op de aangetoonde brandwerendheid. Het is niet zinvol om alle combinaties van deurconstructies met hang- & sluitwerk en accessoires te testen. Er is uitwisselbaarheid tussen geteste oplossingen voorzien.
Noot 5: Wist u trouwens dat een ‘mislukte’ test soms toch buikbare testresultaten oplevert? De Europese Extended Applications voorzien in het ‘isoleren van prematuur falen’. Dit gaat over een brandproef die vroegtijdig (dus voor de beoogde classificatie-tijd) ‘faalt’ op een duidelijk aanwijsbaar aspect en de proef toch op de juiste manier kan worden doorgezet tot de beoogde classificatie-tijd. Als er voor dit gefaalde aspect een aangetoond, geschikt alternatief beschikbaar is, dan kan het testresultaat binnen een ExAp worden gebruikt. De Europese Extended Applications spreken zelfs in een meervoudsvorm over ‘prematuur falen’.
Montage in de bouwkundige omgeving
Er zijn meerdere methoden om de deurconstructie in de bouwkundige omgeving te monteren, zoals met een kozijn voor draaideuren, ophangconstructie met looprail en labyrinten bij een schuifdeur, enzovoort. Er moet hierbij een methode worden gebruikt die aantoonbaar geschikt is voor de benodigde brandwerendheid. Dit betekent bijvoorbeeld de toepassing van ‘koelmateriaal’ in een kozijn, gebruik van bij verhitting opschuimende strippen, enzovoort.
Verder speelt hierbij de ondersteuningsconstructie een rol, dit is de wand waarin de constructie wordt gemonteerd. Deze dient uiteraard ook de benodigde brandwerendheid, maar ook het gewicht en de vervormingen die de deurconstructie wil maken te weerstaan, terwijl deze ondersteuning zelf opwarmt, mogelijk mee gaat branden en vervormt. Dat luistert best nauw.
De laatste tijd wordt er steeds meer gebouwd met HSB-elementen. In de praktijk worden oplossingen gevraagd van deurconstructies in HSB met een brandwerendheid.
Het is toe te juichen dat deze combinaties meer en meer worden getest. Zie bijvoorbeeld de 2 foto’s bij dit artikel: dit is een aluminium deurconstructie in een HSB-wand, die vanaf beide verhittingsrichtingen is getest.
Tot slot
Check in alle gevallen de montagevoorschriften van de leverancier. Deze voorschriften moeten zijn onderbouwd vanuit testresultaten en op basis daarvan, zo nodig, aanvullend beoordeeld.
Gert van den Berg werkt bij adviesbureau DGMR en is gespecialiseerd in brand- en rookwerende constructies.
Volg Brandveilig op LinkedIn
Ontvang het laatste nieuws omtrent brandveiligheid!
Mis niets. Meld je aan en ontvang wekelijks onze nieuwsbrief. Ruim 7.500 vakgenoten gingen je al voor.