Brandwerende wanden met mechanische belasting

Gert van den Berg is gespecialiseerd in brandwerende constructies. In de rubriek ‘Brandwerendheid in de praktijk’ belicht hij onderwerpen vanuit zijn ervaring met brandproeven, regelgeving, normalisatie en de praktijktoepassing. Dit keer: brandwerende wanden opgebouwd uit een metalen raamwerk die ook een mechanische belasting dragen.

Wanden die zijn opgebouwd uit een metalen raamwerk voorzien van gipsbeplating hebben een brandwerendheid. In mijn vorige artikel (Brandveilig.com 2021 nummer 3, september 2021) ging ik in op een aantal essentiële kenmerken om te komen tot een juiste brandwerende werking. Het ging hierbij telkens om niet-dragende wanden. Maar wat nu als er wel een mechanische belasting op de wand komt, of er een deur of raam moet worden aangebracht. Kan dat zomaar? Zijn daar extra maatregelen voor nodig? En hoe toon je van dergelijke gecombineerde toepassingen de juiste brandwerende werking aan?

Bepaling brandwerendheid

Mijn vorige artikel ging over de brandwerendheid van scheidingswanden opgebouwd uit een metalen raamwerk voorzien van gipsbeplating. Die wanden zijn niet bedoeld om een mechanische belasting te dragen anders dan uitsluitend het eigen gewicht. In veel gevallen zal er echter in dergelijke wanden een voorziening moeten worden aangebracht, zoals bijvoorbeeld een deur- of raamconstructie, of een kozijn met vast glas. In dit artikel ga ik in op de voorzieningen die daarvoor nodig zijn in de wandopbouw. Tevens ga ik kort in op metalen raamwerk wanden die ook een verticale lijnbelasting dragen, zoals bijvoorbeeld van een vloer die op de wand af steunt.

NEN 6069:2019 is het thans geldende normblad en geeft de methodiek aan. Voor de bepaling van de brandwerendheid worden de volgende bepalingsmethoden aangewezen:

Voor belaste scheidingswanden

De Europese bepaling met een brandproef volgens EN 1365-1. Op grond van het proefresultaat geeft EN 1365-1 een direct toepassingsgebied. Een Extended Application voor dit type wanden is er (nog) niet.

Zie foto 1 voor een brandproef op een deel van een scheidingswand wat ook een mechanische belasting draagt.

Voor onbelaste scheidingswanden voorzien van een deur- of raamconstructie

De Europese bepaling met een brandproef volgens EN 1634-1. Op grond van het proefresultaat geeft EN 1634-1 een direct toepassingsgebied. De Extended Applications voor te openen delen (die een verdere uitbreiding geeft op de toepassingsmogelijkheden) zijn uitgewerkt in een serie die valt onder EN 15269.

Zie foto 2 voor een praktijksituatie waarbij er in een scheidingswand een houten portaal is gemonteerd waaraan een deurconstructie moet worden afgehangen.

Voor onbelaste scheidingswanden voorzien van een kozijn met vast glas

De Europese bepaling met een brandproef volgens EN 1364-1. Op grond van het proefresultaat geeft EN 1364-1 een direct toepassingsgebied. De Extended Applications voor vast glas zijn gegeven in EN 15254, deel 4.

In zijn algemeenheid kan voor producten waarvoor geen CE-markering verplicht is (zoals voor binnenwanden en ramen, deuren en vast glas in binnenwanden) ook nog gebruik worden gemaakt van:

De Nederlandse bepaling volgens Bijlage A van NEN 6069

Deze methode is gebaseerd op één of meerdere brandproeven volgens de Europese of de Nederlandse testmethode. Op grond van deze testresultaten zijn er op basis van paragraaf A.7.4 regels voor extrapolatie. Deze methodiek valt binnen het kader van ‘gelijkwaardigheid’ zoals de Nederlandse regelgeving die kent.

Voorzieningen voor een deur, raam of vast glas

Het gewicht van een deur- of raamconstructie, of een voorziening met vast glas kan corresponderen met enkele honderden kilo’s. Dit gewicht kan niet zonder meer worden gedragen door de metalen stijlen met een staaldikte van circa 0,5 mm. Zeker niet als bij brand (een deel van) de gipsbeplating aan de vuurzijde wegvalt. Er zijn dan extra voorzieningen nodig die in de regel bestaan uit een verstijving met een raamwerk van verzwaarde stalen stijlen en regels (staaldikte circa 1,5 mm) of van hardhout als vulling in de ‘standaard’ dunwandige profielen. Een dergelijk raamwerk is essentieel om het gewicht van de deur- of raamconstructie, of de pui met vast glas mechanisch aan af te steunen. Uiteraard moet er gebruik gemaakt worden van succesvol geteste oplossingen.

Een dragende wand

Er zijn ook metalen raamwerk wanden die een verticale lijnbelasting dragen, zoals bijvoorbeeld van een vloer die op de wand af steunt. Ook in dit geval is de toepassing van verzwaarde stalen stijlen (met een staaldikte van minimaal 1,5 mm) noodzakelijk. Er dient in dit geval rekening te worden gehouden met de opwarming van de staalprofielen die zijn afgeschermd met gipsbeplating. Over het algemeen zal een beplatingsdikte voldoen die – voor de benodigde brandwerendheidsperiode – de temperatuur van de staalprofielen onder de 500 °C houdt. Het is hierbij essentieel dat de meetgegevens beschikbaar zijn van de temperatuursopbouw (als functie van de tijd) achter de te kiezen beplating en de dikte ervan.

Er kan in dit geval ook worden gewerkt met houten stijlen en regels, de zogenaamde HSB-wanden. Daar zal ik in een volgend artikel verder op ingaan.

Tot slot

Check in alle gevallen de verwerkingsvoorschriften van de leverancier. Deze voorschriften moeten zijn onderbouwd vanuit testresultaten en op basis daarvan zo nodig aanvullend beoordeeld.

Gert van den Berg werkt bij adviesbureau DGMR en is gespecialiseerd in brandwerende constructies.