Brandveiligheid en de horeca: wat zegt het Bouwbesluit?

Het Bouwbesluit 2012 geeft voorschriften over de bouwkundige aspecten zoals vluchtroutes en compartimentering van een horecapand. Maar welke regels gelden er nog meer? En wie is waar verantwoordelijk voor? 

Door Stephan Yuen

Degene die een pand bouwt is in eerste instantie verantwoordelijk voor het opgeven van het juiste gebruik en het naleven van de juiste set voorschriften. De voorschriften voor het gebruik van het pand conform de juiste functie zijn opgenomen in dit Bouwbesluit 2012. Het Bouwbesluit 2012 geeft ook regels voor de situatie wanneer de functie en het gebruik van een gebouw wijzigen en wat dan het rechtens aan te houden niveau is voor de van toepassing zijnde voorschriften.

Landelijke wetgeving

Op 1 november 2008 is het zogenaamde Besluit brandveilig gebruik bouwwerken (Gebruiksbesluit) in werking getreden. Dit besluit is later opgegaan in het Bouwbesluit 2012. Hierin zijn landelijk uniforme regels vastgelegd over het brandveilig gebruik van bouwwerken en gebouwen. Gemeenten mogen niet langer in hun bouwverordening zelf brandveiligheidregelgeving opstellen, maar moeten zich conformeren aan deze landelijke wetgeving.

Meeste horeca heeft geen gebruiksvergunning nodig

Tevens is met de inwerkingtreding van het Gebruiksbesluit, dat is opgegaan in het Bouwbesluit 2012, de figuur van de gebruiksvergunning voor circa 80% van de gevallen komen te vervallen.

Op dit moment is alleen nog een gebruiksvergunning nodig voor:

• Panden waarin bedrijfsmatig of in het kader van zorg nachtverblijf wordt verschaft aan tien of meer personen. Of aan panden die gebruikt worden voor dagverblijf aan meer dan tien personen jonger dan twaalf jaar of meer dan tien lichamelijk of verstandelijk gehandicapte personen. Gemeenten mogen deze aantallen wel zelf naar boven of beneden bijstellen.

Dat betekent dat verreweg de meeste horecagelegenheden geen gebruiksvergunning nodig hebben. Wel zijn deze, indien er meer dan vijftig personen gelijktijdig aanwezig kunnen zijn, verplicht een zogenaamde gebruiksmelding te doen.

Verreweg de meeste horecagelegenheden hebben geen gebruiksvergunning nodig

Wat is een gebruiksmelding?

In de gebruiksmelding staat aangegeven:

• Dat het pand wordt gebruikt
• Voor hoeveel personen
• En op welke wijze

De gemeente heeft dan vier weken de tijd om te reageren op de gebruiksmelding.

Controle door gemeente

In die tijd kan de gemeente bijvoorbeeld een controle uitoefenen om te bezien in hoeverre aan de eisen uit het Bouwbesluit 2012 wordt voldaan. Overigens blijft de gemeente ook na deze vier weken termijn bevoegd om dergelijke controles uit te oefenen.

Ook is de gemeente bevoegd de voorschriften uit het Bouwbesluit 2012 rechtstreeks te handhaven en nadere voorwaarden op te leggen aan het gebruik, indien zij meent dat dit uit het oogpunt van de brandveiligheid noodzakelijk is. De gebruiksmelding en gebruiksvergunning zijn dus geregeld in het Bouwbesluit 2012.

Regels brandveiligheid Bouwbesluit

In het Bouwbesluit staan in algemene zin regels over:

• De bereikbaarheid voor hulpverleningsdiensten via een brandweeringang, brandweerlift en/of verbindingsweg;
• Het vluchten bij brand met een ontruimingsplan en vluchtroutes;
• Het beperken van uitbreiding van brand en rook door onbrandbare of brandvertragende materialen te gebruiken;
• Het bestrijden van brand met blusmiddelen als brandslanghaspels, blustoestellen en automatische brandblusinstallaties;
• Het voorkomen van brand door middel van brandpreventie.

Oude gebruiksvergunning geldt als gebruiksmelding

Voor ondernemers die al over een gebruiksvergunning beschikten voor 1 november 2008 geldt deze gebruiksvergunning van rechtswege als een gebruiksmelding.

Bent u van mening dat u op grond van de nieuwe regelgeving meer personen  binnen zou mogen hebben, dan dient u een aangepaste gebruiksmelding te doen danwel een verzoek tot het wijzigen van de voorwaarden bij de gebruiksmelding. Wijzigt het gebruik van een pand? Beoordeel dan opnieuw of een nieuwe melding nodig is!

Gebruiksvergunning/gebruiksmelding rust op pand

Zowel de gebruiksvergunning als de gebruiksmelding zijn zaakgebonden. Dat wil zeggen dat een nieuwe gebruiker die de oude wijze van gebruik voortzet niet opnieuw een melding hoeft te doen of een vergunning hoeft aan te vragen.

Bestaande gebruiksvergunningen voor bijvoorbeeld hotels of pensions hoeven bij overname dus niet opnieuw aangevraagd te worden (mits het gebruik ongewijzigd blijft) maar kunnen overgeschreven worden op naam van de nieuwe gebruiker/exploitant. Hiervoor kan een verzoek worden ingediend bij de gemeente.

Met de komst van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht is de gebruiksvergunning de omgevingsvergunning voor brandveilig gebruik geworden met een behandeltijd van 26 weken.

Gelijkwaardige oplossingen voor brandveiligheid

Is er twijfel over de uitleg van de voorschriften van het Bouwbesluit 2012? Dan kan het raadzaam zijn een brandveiligheidsdeskundige in te huren. Het Bouwbesluit 2012 biedt namelijk expliciet de mogelijkheid om op een andere manier dan is voorgeschreven aan de brandveiligheidseisen te voldoen.

Het is dan wel de ondernemer die naar genoegen van de gemeente aannemelijk zal moeten maken dat de situatie zoals die bij hem bestaat even brandveilig is als in de situatie waarin de voorschriften van het Bouwbesluit 2012 één op één worden toegepast. Desalniettemin kan de zogenaamde gelijkwaardigheid in sommige gevallen uitkomst bieden. Denk daarbij met name aan bijzondere of afwijkende situaties of grote, multifunctionele panden. Maar ook bij kleinere horecazaken kan zich de situatie voordoen dat de bestaande situatie even brandveilig is als de situatie zoals beschreven in het Bouwbesluit 2012.

Gebruiksmelding via het omgevingsloket

Een gebruiksmelding kan worden ingediend via Omgevingsloket online. De gebruiksmelding kan gelijktijdig met een eventuele aanvraag omgevingsvergunning voor andere (bouw) activiteiten worden ingediend.

Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met mr. Gertjan Teeuwen van Meester Advocaten